در آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) دو نکته را به صورت برجسته مشاهده می‌کنیم:
نکته اول:این‌که همه ما در معرض امتحان و آزمایش الهی هستیم؛ یعنی گاهی متوجه می‌شویم که خدا ما را در معرض آزمایش قرار داده و گاهی هم متوجه نمی‌شویم این به‌عنوان یک اصل مسلّم است.
نکته دوم این است: کسانی که از آزمایش و امتحان الهی سربلند بیرون بیایند، به پاداش عظیم میرسند. در روایات خیلی این تعبیر داریم: اگر خدا بنده‌ای را دوست بدارد، او را در معرض آزمایش قرار می‌دهد.
«هر که در این بزم مقربتر است جام بلا بیشترش می‌دهند»
طلا که فلزی گرانقیمت است، باید در کوره حرارت دیده شود پس از حرارت بسیار از خاک رس جدا می‌شود تا آن گوهر ناب به نام طلا به دست دهد. یعنی بعد از در کوره رفتن، پخته شدن، حرارت دیدن، داغ شدن، آب شدن، تازه یک گوهری در می‌آید به نام طلا. آزمایش‌ها و امتحانات الهی نیز برای این است که انسانها آبدیده بشوند.
البته برخی انسانها در ناز و نعمت فراوانند و مبتلا به آزمایش الهی نمی‌شوند، این‌ها را نمی‌شود شناخت چون آبدیده نشدند. با کوچکترین مانع و مشکل، شانه خالی می‌کنند و همه آنچه که باور داشته، پشت پا می‌زنند.
فرمایش رسول گرامی اسلام(ص) بسیار راهگشاست: بلا و امتحان سنگین، پاداش عظیم و سنگین دارد یعنی لطف عظیم الهی شامل حال انسانها همه می‌شود لذا آدم‌هایی که در معرض بلاها و ابتلاها قرار می‌گیرند یک مرتبه می‌بینید می‌درخشند. هنگامی که خداوند بنده‌ای را دوست بدارد او را به بلا و آزمایش سخت مبتلا می‌کند لذا این ابتلائات، به خاطر این نیست که خدا دوست ندارد بلکه گاهی دوست داشتن زمینه اینگونه امتحانات را فراهم می‌کند. هر که به این امتحانات الهی گردن نهاد و راضی شد، در پیشگاه خداوند هم مورد قبول و رضایت است اگر کسی شروع کرد به کفر گویی هنگام آمدن مصیبت‌ها و امتحانات یعنی در نزد خدا هم مورد خشم و غضب قرار می‌گیرد.