«الحمدلله رب العالمين و صلي‌الله علي محمد و آله الطاهرين و اللعن علي اعدائهم اجمعين»
تذکر اخلاقی: ایمان انسان در پرتو هفت ویژگی کامل میشود.
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): «يَا عَلِيُ سَبْعَةٌ مَنْ كُنَ فِيهِ فَقَدِ اسْتَكْمَلَ حَقِيقَةَ الْإِيمَانِ وَ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ مُفَتَّحَةٌ لَهُ؛ مَنْ أَسْبَغَ وُضُوءَهُ وَ أَحْسَنَ صَلَاتَهُ وَ أَدَّى زَكَاةَ مَالِهِ وَ كَفَّ غَضَبَهُ وَ سَجَنَ لِسَانَهُ وَ اسْتَغْفَرَ لِذَنْبِهِ وَ أَدَّى النَّصِيحَةَ لِأَهْلِ بَيْتِ نَبِيِّهِ».[1]
نبی مکرّم اسلام (ص) خطاب به امیرالمؤمنین (ع) میفرمایند: یا علی (ع) اگر هفت ویژگی در انسان باشد ایمانش کامل شده و حقیقت ایمان را دریافته و درهای بهشت به روی او گشوده خواهد شد:
1- وضویش را به نحو احسن انجام دهد، یعنی اهل پاکی و طهارت باشد.
2- نمازش را به خوبی و نیکویی انجام دهد، نقل میکنند پیرمردی در نماز به عالمی اقتدا کرد ولی در اثناء نماز، نمازش را قطع کرد، به او اعتراض کردند، گفت: من متوجه شدم که آقا نماز نمیخواند بلکه مشغول معامله است لذا من نمازم را قطع کردم، بنابراین انسان باید سعی کند نماز خود را به نحو احسن و همراه با خضوع و خشوع بخواند.
3- زکات مالش را ادا کند. نوعاً در قرآن هر جا بحث نماز مطرح شده در کنار آن بحث زکات هم آمده است و این حاکی از این است که انسان علاوه بر ارتباط با خدا (نماز) باید ارتباطی هم با جامعه (زکات) داشته باشد.
4- خشم خود را کنترل و غضب خود را بپوشاند.
5- زبانش را زندانی کند. هر چه به ذهن انسان آمد نباید بر زبان جاری کند، در احوال بعضی از کسانی که اهل ریاضت بودهاند آمده است که سنگریزه در دهان خود میگذاشتند تا سخن نگویند. البته این دستور شرع نیست، بلکه شریعت میگوید: انسان باید ایمان خود را بالا ببرد تا بتواند زبان خود را کنترل کند و نیازی به سنگریزه نداشته باشد.
6- از گناهان خود استغفار کند. اگر شبانه روز هم در حال استغفار باشیم باز هم کم است، پیامبر اکرم (ص) دائماً در حال استغفار بود، یکی از همسران ایشان عرض کرد: شما چرا استغفار میکنید؟ حضرت (ص) فرمودند: در مقابل ذات کبریایی حضرت حق باید استغفار کرد. «حسنات الابرار سیّئات المقرّبین» لذا بعضی از کارها که برای مردم عادی جایز است برای ما طلبهها جایز نیست و باید از آنها پرهیز کنیم.
7- نسبت به اهل بیت (ع) خیرخواه باشد و حریم اهل بیت (ع) را حفظ کند. امیرالمؤمنین (ع) در روزهای نخست خلافت خود فرمودند: «انْظُرُوا أَهْلَ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ فَالْزَمُوا سَمْتَهُمْ وَ اتَّبِعُوا أَثَرَهُمْ فَلَنْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ هُدًى وَ لَنْ يُعِيدُوكُمْ فِي رَدًى فَإِنْ لَبَدُوا فَالْبُدُوا وَ إِنْ نَهَضُوا فَانْهَضُوا وَ لَا تَسْبِقُوهُمْ فَتَضِلُّوا وَ لَا تَتَأَخَّرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِكُوا»[2]؛ ای مردم به اهل بیتِ پیامبرتان نگاه کنید و خود را به جهتگیری اهل بیت (ع) ملزم کنید و پیرو راه آنها باشید، هیچگاه اهل بیت (ع) شما را از مسیر هدایت بیرون نمیکنند و شما را در راه ضلالت و پستی قرار نمیدهند، اگر اهل بیت (ع) سکوت کردند شما هم سکوت کنید و اگر قیام کردند شما هم قیام کنید، بر اهل بیت (ع) پیشی نگیرید؛ زیرا گمراه خواهید شد و از قافله اهل بیت (ع) عقب نمانید که هلاکتِ شما را در پی خواهد داشت.
«والحمد لله رب العالمین»
* توصیه اخلاقی فوق در درس تفسیر مورخه 26/6/1393 ایراد گردیده است.