سوره بقره 92/09/13

 

درس تفسیر حضرت آیة الله حسینی بوشهری

موضوع کلی: سوره بقرهتاریخ: 13آذر 1392

موضوع جزئی: تفسیر آیه 25مصادف با: 1صفر 1434سال:چهارمجلسه:43

 

 

«الحمدلله رب العالمين و صلي‌الله علي محمد و آله الطاهرين و اللعن علي اعدائهم اجمعين»

 

تفسیر آیه 25:«وَ بَشِّرِ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ كُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قالُوا هذَا الَّذي رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً وَ لَهُمْ فيها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ هُمْ فيها خالِدُونَ»[3]

«به كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏اند، بشارت ده كه باغهايى از بهشت براى آنهاست كه نهرها از زير درختانش جاريست. هر زمان كه ميوه‏اى از آن به آنان داده شود، مى‏گويند: اين همان است كه قبلا به ما روزى داده شده بود.(ولى اينها چقدر از آنها بهتر و عاليتر است.) و ميوه‏هايى كه براى آنها آورده مى‏شود، همه(از نظر خوبى و زيبايى) يكسانند. و براى آنان همسرانى پاك و پاكيزه است، و جاودانه در آن خواهند بود.»

اینکه خداوند روی ایمان همراه با عمل صالح تأکید دارد برای این است که گاهی ما ایمان، عقیده، افکار و اندیشه‏های خوبی داریم ولی برای اینکه این افکار و اندیشه‏ها به عینیت تبدیل شود، دچار سستی می‌شویم. ایمان متشکل از چند چیز است امام صادق (ع) در پاسخ به اینکه ایمان چیست، می‏فرماید:«فَالْإِيمَانُ هُوَ عَقْدٌ بِالْقَلْبِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكَانِ‏»[4]«ایمان یک اعتقاد قلبی است و اقرار به زبان که در اعمال و رفتار ظهور و تجلی می‌کند.» آنچه انسانها را از هم متمایز می‌کند رفتار انسانها است؛ رفتار انسانها در اخلاق، سیاست، اجتماع و اقتصاد مهم است که چگونه در این حوزه‏های مختلف رفتار و عمل می‌شود.

بنابراین صرف رفتارهای پسندیده بدون پشتیبانی باورهای اعتقادی فائده‏ای ندارد. ایمان مِنهای عمل و بالعکس عمل مِنهای ایمان، نتیجه‏ای ندارد. بنابراین انسان باید هم حسن فعلی داشته باشد و هم حسن فاعلی، حسن فعلی یعنی«عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»کارهای که انجام می‌دهد کارهای صالح باشد و حسن فاعلی یعنی«الَّذينَ آمَنُوا» بر اساس نیت پاک و برای خدا کار انجام شود.

اما اینکه چرا خداوند عمل را متصف به «الصالحات» کرده به این خاطر است که چون عمل صالح است که مبتنی بر ایمان است و پاداش آن«أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ كُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً»می‏باشد. در جهان آخرت این نعمت‏های بهشتی، در گروی ایمان و اعمال صالح اوست.

لام در کلمه «لَهُمْ جَنَّاتٍ»دو معنادارد که اینجا لام به معنای اختصاص است یعنی جنات مختص به مؤمنین دارای عمل صالح، است. معنای دوم لام، مالکیت و ملکیت است یعنی مؤمنین «جَنَّاتٍ و الْأَنْهار»را مالک می‌شوند زیرا ملکیت در دنیا اعتباری است و در قیامت حقیقی است گرچه مالک همه چیز خداست.

جالب است که انسان گاهی جنت دارد و گاهی جنتان دارد و گاهی جنات؛ گاهی خداوند در قرآن از جنّت صحبت می فرماید:«وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَريراً»[5] و گاهی از جنّتان صحبت می‏فرماید:«وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتان»[6]و گاهی از جنّاتصحبت می‏فرماید:«أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْري»[7].

کیفیت و ملکیت نعمت‏های بهشتی اینگونه است که بهشتیان هر چه بخواهند آماده می‌شودبا اراده او موجود می‌شود: «عَيْناً يَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَها تَفْجيراً»[8] و گاهی خداوند نعمت‏های بهشتی را در پرتو اعمال انسان است:«قُطُوفُها دانِيَةٌ»[9]یعنی هر وقت اراده کند آن میوه را بخورد، میوه دردسترس است.

توصیه اخلاقی برای اتمام ماه صفر:

پیامبر فرمود هر گاه که ماه صفر تمام شد به من بشارت و مژده دهد ماه صفر ماه سنگینی است و برای سلامتی خودتان و خانواده قربانی انجام دهید.

«والحمد لله رب العالمین»



[1].میزان الحکمه، ج10، ص385.

[2]. کفايه الاثر، ص240. «علم يا بني ان صلاح شان الدنيا بحذافيرها في کلمتين: اصلاح شان المعاش. ملء مکيال ثلثاه فطنه و ثلثه تغافل. لان الانسان لا يتغافل عن شي الا قد عرفه ففطن له.»

[3]. سوره بقره آیه 25.

[4]. التوحيد (للصدوق)،  ص228.

[5]. انسان/12.

[6]. رحمن/49.

[7]. بقره/25.

[8]. انسان/6.

[9]. الحاقه/23.

Please publish modules in offcanvas position.