IMAGE ولادت مظهر جود و کرم و بخشش، امام حسن مجتبی علیه السلام مبارک باد1403/01/06
دوشنبه, 06 فروردين 1403
  آمده نوگل ولا / روح و روان مصطفي / نور دو چشم مرتضي   فروغ چشم من رسد / زينت انجمن... Read More...
IMAGE پیام آیت الله حسینی بوشهری درپی قتل استاد حوزه علمیه ماهشهر / عاملین جنایت به سرعت مجازات شوند1403/01/06
دوشنبه, 06 فروردين 1403
  دبیر شورای عالی حوزه های علمیه، حادثه تاسف بار و دلخراش قتل استاد حوزه علمیه... Read More...
IMAGE تسلیت آیت الله حسینی بوشهری به عضو خبرگان رهبری1403/01/06
دوشنبه, 06 فروردين 1403
  رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پیامی درگذشت همسر آیت الله طه محمدی نماینده... Read More...
IMAGE آیت الله حسینی بوشهری: امید است سال جدید سالی تحول آفرین در زندگی مادی و معنوی باشد1403/01/02
پنج شنبه, 02 فروردين 1403
  حضرت آیت‌الله حسینی بوشهری«دامت برکاته»  نماینده مردم استان بوشهر در مجلس... Read More...

مکارم اخلاق، در کلام امام مجتبی (ع)95/08/19

قَالَ مولینا و مقتدانا الامام المجتبی (ع):‏ «مَكارِمُ الاَخْلاقِ عَشَرَةٌ: صِدْقُ اللِّسانِ وَ صِدْقُ الْبَأْسِ وَ إِعْطاءُ السّائِلِ وَ حُسْنُ الخُلْقِ وَ الْمُكافاتُ بِالصَّنائِعِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ وَ التَّذَمُّمُ عَلَى الْجارِ وَ مَعْرِفَةُ الْحَقِّ لِلصّاحِبِ وَ قِرْىُ الضَّیفِ وَ رَأْسُهُنَّ الْحَیاءُ»[1].

همان‎طور که بارها عرض شده است، اگر به درستی به کلمات نورانی معصومین (ع) عمل شود، سعادت دنیا و آخرت انسان تضمین میشود. یکی از گمشده‎ها این است که اهل بیت (ع) چه چیزهایی را به عنوان مکارم اخلاق معرفی کرده‎اند.

امام حسن مجتبی (ع) در روایت مذکور، ده نشانه برای مکام اخلاق ذکر کرده است [البته مکارم اخلاق در این ده تا مورد منحصر نیست، بلکه این ده‎تا اولویت دارند؛ کما اینکه در کلمات دیگر معصومین (ع)، به موارد دیگری نیز اشاره شده است]:

اول، راستگویی است. بعضی انسان‎ها فکر می‎کنند که با دروغ می‎توانند به اهداف خود برسند؛ در حالی که دروغگویی چیزی جز عذاب وجدان، ناراحتی درونی و ناکامی در فضای جامعه به دنبال نخواهد داشت. بنابراین، انسان باید سعی کند که جز راست بر زبان خود جاری نکند؛ البته هر راستی را نیز نباید گفت، ولی وقتی انسان خواست سخن بگوید، باید حقیقت را بگوید.

دوم، راستگویی در هنگام سختی و گرفتاری است.

امام رضا (ع) نیز به همین مناسبت، فرموده است: «لَا يَكُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِناً حَتَّى تَكُونَ فِيهِ ثَلَاثُ خِصَالٍ: سُنَّةٌ مِنْ رَبِّهِ وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبِيِّهِ (ص) وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلِيِّهِ (ع)؛ فَأَمَّا السُّنَّةُ مِنْ رَبِّهِ فَكِتْمَانُ‏ السِّرِّ وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ نَبِيِّهِ (ص) فَمُدَارَاةُ النَّاسِ وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ وَلِيِّهِ (ع) فَالصَّبْرُ فِي الْبَأْسَاءِ وَ الضَّرَّاءِ»[2]. امام رضا (ع) در روایت مذکور، فرموده است که سنتی که... انسان باید از ولی خود اخذ کند، صبر در برابر دشواری‎ها و مشکلات است.

سوم، دستگیری از سائل و مستمند است. در روایات تأکید شده است که سائل را رد نکنید چون یا مستحق است یا مستحق نیست؛ اگر مستحق باشد، کمک به او به جا و پسندیده است و اگر مستحق نباشد، انسان به اجر و ثواب خواهد رسید. البته در جامعه کنونی، درخواست کمک از دیگران به یک حرفه تبدیل شده است و تکدّی‎گری و گدایی کردن شیوع پیدا کرده است و این باعث شده است که افراد مستحق نیز از حق خود محروم شوند لذا مسئولین باید متکدّیان را از سطح جامعه جمع‎آوری کنند تا حق مستحقین و فقراء واقعی ضایع نشود و زمینه برای کمک به فقراء واقعی فراهم شود. کسی که مستحق واقعی باشد و از دیگران درخواست کمک کند، در واقع از آبروی خود مایه گذاشته است لذا انسان در کمک به دیگران باید مواظب باشد که با تحقیر و توهین این کار را انجام ندهد. در روایت وارد شده است که شخصی از مکه به مدینه و خدمت امام رضا (ع) رفت و گفت که من در راه مانده‎ام و چیزی ندارم. حضرت (ع) به اندرون خانه رفت و مقداری درهم یا دینار برای او آورد و از کنار در آن را به شخص فقیر داد و به شخصی که به حضرت (ع) اعتراض کرد و گفت چرا از لای در پول را به فقیر دادید، فرمود که نمی‎خواستم که هنگامی که پول را به آن شخص نیازمند می‎دهم، چشمش به چشم من بیفتد و خجالت بکشد.

چهارم، خوش‎خلقی است. حُسن خلق فقط لبخند زدن نیست. چه بسا افرادی به ظاهر لبخند می‎زنند، ولی در باطن به انواع مفسده‎های اخلاقی مبتلایند. بنابراین، حُسن خلق این است که انسان علاوه بر برخورد پسندیده، از ویژگی‎های اخلاقی سالم نیز برخوردار باشد. خداوند متعال به خاطر اخلاق نیکوی پیامبر اکرم (ص) فرموده است: «وَ إِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ»[3]؛ و تو اخلاق عظيم و برجسته‌اى دارى.

پنجم، جزا و پاداش دادن به کاری است که دیگران برای انسان انجام داده‎اند. اگر کسی کاری برای دیگری انجام داد، مثلاً کابینتی برای خانهای ساخت، مزد او بدون تأخیر باید پرداخت شود.

ششم، صله رحم است. انسان نباید از اقربا و خویشان خود غافل شود، بلکه باید از احوال آنان با خبر باشد. گاهی انسان نسبت به نزدیکان خود بی‎تفاوت است و برای این بی‎تفاوتی نیز توجیه می‎آورد. حال اینکه انسان باید بغض و کینه‎ها را کنار بگذارد و نه به خاطر اشخاص، بلکه به خاطر خدا از نزدیکانش غافل نشود؛ هرچند که به او بدی کرده باشند. در روایت این‎گونه آمده است: قِيلَ: مَا السَّدَادُ؟ قَالَ: «دَفْعُ‏ الْمُنْكَرِ بِالْمَعْرُوفِ». قِيلَ: فَمَا الشَّرَفُ؟ قَالَ: «اصْطِنَاعُ الْعَشِيرَةِ»[4]؛ وقتی امام علی (ع) از فرزندش امام حسن (ع) سؤال کرد که فرهیختگی چیست؟ امام حسن (ع) در پاسخ گفت: جلوگیری از منکر با معروف است. امام علی (ع) پرسید: شرف چیست؟ امام حسن (ع) پاسخ داد: «خوش رفتاری با بستگان و تحمل بدرفتاری آنان [،یعنی گذشت داشتن] است».

هفتم، پشتیبانی از همسایه است. اگر مشکلی برای همسایه انسان پیش آمد، انسان آن را مشکل خود بداند و در صدد رفع آن برآید. در حالات یکی از عرفا آمده است که دیدند که او مشغول استغفار است. سؤال کردند که چرا این قدر استغفار می‎کنی؟ در پاسخ گفت که از یک «الحمد لله» که گفته‎ام استغفار می‎کنم. گفتند که «الحمد لله» که استغفار ندارد. گفت که روزی به من گفتند که در محل شما آتش سوزی شده است و البته خانه شما آتش نگرفته است و من «الحمد لله» گفتم و به خاطر اینکه از سوختن خانه دیگران ناراحت نشدم و به خاطر آتش نگرفتن خانه خودم، خوشحال شدم، دارم استغفار می‎کنم.

هشتم، حق شناسی برای دوست است. انسان باید رعایت حق و حقوق دوست و رفیق خود را بکند و نسبت به دوست و رفیق خود بی‎خبر و بی‎تفاوت نباشد.

نهم، مهمان‎نوازی است. وقتی مهمانی به خانه انسان وارد می‎شود، وی باید به نحو احسن از او تکریم و احترام کند و سخاوت داشته باشد. شاعر زیبا گفته است:

«رزق ما با پای میهمان می‎رسد از خوان غیب        میزبان ماست، آنکس می‎شود میهان ما»

دهم، حیا و شرم است که در رأس همه مکارم است. یکی از چیزهایی که باعث می‎شود که انسان گناه نکند یا کمتر گناه کند، شرم و حیا از خداوند متعال است.

 



[1]. آثار الصادقين، ج 62، ص892؛ تاریخ یعقوبی.

[2]. حسن بن على، ابن شعبه حرانى، تحف العقول، النص، ص442.

[3]. «القلم»: 4.

[4]. حسن بن على، ابن شعبه حرانى، تحف العقول، النص، ص225. ‏

تذکر اخلاقی: اهمیّت یاد مرگ1402/09/01
دوشنبه, 13 آذر 1402
  روایت اول: سَأَلَهُ بَعْضُهُمْ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ هَلْ يُحْشَرُ مَعَ... Read More...
تذکر اخلاقی: حُرمت آبروی مؤمن1402/08/24
دوشنبه, 29 آبان 1402
  روایت اول: قال مولینا و مقتدینا الإمام الصادق (ع): «لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي... Read More...
تذکر اخلاقی: لزوم تبعیت از امام زمان (عج) 1402/08/17
دوشنبه, 29 آبان 1402
  روایت اول: قال رسول الله (ص): «يَخْرُجُ الْمَهْدِيُّ وَ عَلَى رَأْسِهِ غَمَامَةٌ... Read More...
تذکر اخلاقی: عزّت در پرتو پیروی از حق 1402/08/03
دوشنبه, 29 آبان 1402
  روایت اول: قال مولینا و مقتدینا الإمام العسکری (ع): «مَا تَرَكَ الْحَقَّ عَزِيزٌ... Read More...
فصل فی الحیض 1402/11/07
یکشنبه, 08 بهمن 1402
درس خارج فقه حضرت آیت الله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: فصل فی... Read More...
فصل فی الحیض 1402/11/03
یکشنبه, 08 بهمن 1402
درس خارج فقه حضرت آیت الله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: فصل فی... Read More...
فصل فی الحیض 1402/11/02
یکشنبه, 08 بهمن 1402
درس خارج فقه حضرت آیت الله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: فصل فی... Read More...
فصل فی الحیض 1402/10/30
یکشنبه, 08 بهمن 1402
درس خارج فقه حضرت آیت الله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: فصل فی... Read More...
خلاصه خطبه های نماز جمعه مورخ 1402/10/29
سه شنبه, 03 بهمن 1402
    حضرت آیت‌الله حسینی بوشهری«دامت برکاته»، در خطبه‌های نماز جمعه ۲۹ دی ۱۴۰۲ که... Read More...
خلاصه خطبه های نماز جمعه مورخ 1402/09/17
دوشنبه, 20 آذر 1402
خطیب جمعه قم با تاکید بر برگزاری پرشور انتخابات ۱۱اسفندگفتند: مشکلات، زنان و... Read More...
خلاصه خطبه های نماز جمعه مورخ 1402/08/26
یکشنبه, 28 آبان 1402
حضرت آیت‌الله حسینی بوشهری«دامت برکاته» در خطبه‌های نماز جمعه ۲۶ آبان که در مصلی... Read More...
خلاصه خطبه های نماز جمعه مورخ 1402/06/31
شنبه, 01 مهر 1402
  خطیب جمعه قم گفتند: دفاع مقدس در شرایط بایکوت و تحریف رخ داد، اما این دفاع مقدس... Read More...
تفسیر سوره بقره آیه 105مورخ 1402/09/01
دوشنبه, 13 آذر 1402
درس تفسیر حضرت آیت ‎الله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: تفسیر سوره «بقره»  ... Read More...
تفسیر سوره بقره آیه 103مورخ 1402/07/12
دوشنبه, 29 آبان 1402
درس تفسیر حضرت آیت ‎الله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: تفسیر سوره «بقره»  ... Read More...
تفسیر سوره بقره آیه 104 مورخ 1402/08/24
دوشنبه, 29 آبان 1402
درس تفسیر حضرت آیت ‎الله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: تفسیر سوره «بقره»... Read More...
تفسیر سوره بقره آیه 104 مورخ 1402/08/17
دوشنبه, 29 آبان 1402
درس تفسیر حضرت آیت ‎الله حسینی بوشهری (دامت برکاته) موضوع کلی: تفسیر سوره «بقره» ... Read More...

مطالب برجسته

تصویر نمونه یک

اگر مجاهدت علما نبود اثری از دین و دین باوری در جامعه دیده نمی شد

آیت الله حسینی بوشهری

فرا رسيدن ايام سوگواري حضرت امام حسين (ع) و ياران باوفايش تسليت و تعزيت باد.

آیت الله حسینی بوشهری

حوزه‌های علمیه باید به نصایح رهبری و مراجع پایبند باشند

آیت الله حسینی بوشهری

Please publish modules in offcanvas position.