روز معلم 90/02/12

باسمه تعالی

متن سخنرانی حضرت آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری«دامت برکاته»

موضوع: روز معلم-شهید مطهری، فرهنگ‎بان بیدار                            تاریخ: 90/02/12

مکان: قم،

 

 


                

لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ الّا بِاللهِ العَلِیِ العَظیِم، حَسبُنَا الله وَ نِعمَ الوَکیِل، نِعمَ المَولی وَ نِعمَ النَّصیِر.

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَان الرَّجِیم بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحِیم.

«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين بَارِء الْخَلَائِقِ أَجْمَعِينَ، باعِثِ الْأَنْبِيَاءَ وَ الْمُرْسَلِين ثُمَّ الصَلاةُ و السَّلامُ عَلَى سَيِّدِنَا وَ نَبِيِّنَا حَبیبِ إلِهِ العالَمین أبِی‌القاسِم مُحَمَّد (ص) وَ عَلَى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ المَعصومین المُکَّرَمین الهُداةِ المَهدیّین و اللَّعنُ الدائِم عَلی أعدائِهِم أجمَعین مِنَ الآن إلی قِیامِ یَومِ الدِّین آمینَ یا رَبَّ العالَمین»

«مِنَ الْمُؤْمِنينَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى ‏نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْديلا».[1]

جلسه باشکوهی است که به همت تولیت آستانه مقدسه، سپاه علی ابن ابی طالب و مجموعه های سپاه مستقر در استان، سازمان آموزش و پرورش و سازمان اوقاف تشکیل یافته است. مناسبت امروز در مرحله اول، سالگرد شهادت استاد شهید، فیلسوف، متکلم و مفسر بزرگ اسلامی آیت الله شهید مرتضی مطهری است و به همین مناسبت به عنوان روز معلم و روز آموزش عقیدتی سیاسی سپاه نیز نامگذاری شده است.

خدای متعال در قرآن مجید ویژگی‏هایی را برای انسان‏های نمونه بیان کرده است که این ویژگی‏ها در شخصیت شهید مطهری موج می­زند. ویژگی مانند ایمان، علم، عمل صالح و تسلیم در مقابل حق.

ایمان و عمل صالح: خدای متعال می‏فرماید: «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ».[2] در پیشگاه خداوند مؤمنان و عالمان برخوردار از مدال افتخار و امتیاز هستند. عالمان کسانی هستند که علم و دانش خود را به دیگران منتقل می‏کنند تا فضای جامعه را یک فضای علمی ‏کنند. عالمان دین و چه عالمانی که به ظاهر روحانی شناخته نمی‏شوند ولی در سایه وجود آن‏ها فکر فرهنگی در جامعه گسترش پیدا می‏کند.

ایمان سرمایه است به قول یکی از دانشمندان در تفسیر ایمان این جمله را نوشته است که ایمان آن چیزی است که انسان با آن زندگی می‏کند یعنی زندگی چیزی جدای از ایمان نیست. قرآن مجید ایمان را به عنوان بالاترین سرمایه می‏شناسد: «هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلى تِجارَةٍ تُنْجيكُمْ مِنْ عَذاب ٍأَليم‏*تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِه‏»[3]و «يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لابَنُون*إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَليم».[4] دغدغه همه برای روز قیامت این است که با ما چه برخوردی می‏شود و جایگاه ما کجاست؟ آن روزی که هیچ چیزی به داد انسان نمی­رسد، آن چه به انسان سود می­رساند و به عنوان تجارت نجات بخش است، ایمان به خدا و پیامبر است.

علم: یکی از آثار ارزشمند علم حالت خشیت است، «إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماء».[5] انسان‏های عالم، انسان‏هایی هستند که حالت خشیت دارند؛ یعنی چون مسئولیت پذیر وعالم هستند، ترس همراه با تعظیم در مقابل خدا دارند.

تسلیم بودن در مقابل خدا: «إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَخْبَتُوا إِلى ‏رَبِّهِمْ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فيها خالِدُون‏».[6] مؤمنان و کسانی که اهل عمل صالح هستند و در مقابل خدا تسلیم هستند، اهل بهشت هستند. سؤال این است که معنای « أَخْبَتُوا إِلى رَبِّهِمْ» چیست؟ سه تفسیر برای «اخبتوا» شده است:1. در مقابل خداوند خاضع هستند 2. در مقابل فرمان پروردگار عالم تسلیم هستند 3. به وعده های خداوند اطمینان دارند.

در رابطه با شهید مطهری نکته­ای که می­خواهم عرض کنم این است که چرا از موفقیت­های شهید مطهری یاد می‏شود ومی‏گویند او معلم موفقی است؟ رمز آن این است که:

1. ایشان از عمر خود به تمام معنا استفاده کرد و لحظه­ای از لحظات عمر او به هدر نرفت.« يُسْأَلَ عَنْ أَرْبَعٍ عَنْ‏ عُمُرِهِ‏ فِيمَا أَفْنَاهُ وَ عَنْ شَبَابِهِ فِيمَا أَبْلَاهُ وَ عَنْ مَالِهِ مِنْ أَيْنَ اكْتَسَبَهُ وَ فِيمَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ ».[7] فردای قیامت از عمر، از جوانی، از مال و ثروتی که بدست آورده­ایم و از محبت اهل بیت از ما سؤال می‏شود. شهید مطهری در راه تحصیل علم و دانش هر جا استادی را سراغ می‏گرفت دنبال می‏کرد تا بتواند از مراتب علمی و کمالات او استفاده کند. او خود را برای مرزبانی آماده می‏کرد و مرزبان باید تمام شرایط مرزبانی را در خود جمع کند و جامع باشد تا بتواند عنوان مرزبانی را ایفا کند. لذا امام در رابطه با شهید مطهری می­فرماید: او مردی بود که در اسلام شناسی و فنون مختلف اسلام و قرآن کریم کم نظیر بود. این گواهی، بزرگترین مدرک برای شهید مطهری است. در جای دیگری حضرت اماممی‏فرماید آثار قلم و زبان او، بی­استثناء آموزنده است و مواعظ و نصایح او که از قلبی سرشار از ایمان نشأت می‏گرفت برای عارف و عامی سودمند بود. رهبر فرزانه انقلاب درباره ایشان می‏فرماید آقای مطهری در پیروزی انقلاب و در به وجود آوردن این انقلاب نقش بسیار مؤثری داشتند. در مورد حراست از مرزهای ایدئولوژیک و حفظ شعار «نه شرقی و نه غربی» و به خصوص التقات زدایی از اندیشه اسلامی آقای مطهری یک فرد بی نظیر ساخته بود و این از ویژگی‏های شهید مطهری است.

2. در صدد احیای تفکر دینی بود. سراسر زندگی مطهری در این جهت صرف می‏شد که دین را چطور به جامعه عرضه کنیم و خرافات را چگونه از دین دور کنیم و دین را بدون هیچ پیرایه­ای به نسل جوان عرضه کنیم. در دانشگاه که می­رفت و در مقابل مارکسیست­ها و روشن فکران وابسته به غرب می­ایستاد و زمانی که به تجزیه و تحلیل مسائل دینی می­پرداخت، مستدل و محکم سخن می‏گفت و اگر کسی پیرو دین هم نبود به استدلال ایشان که نگاه می‏کرد، شیفته بیانات شهید مطهری می‏شد.

3. دشمن شناسی.اگر کشور و جامعه­ای می­خواهد پیروزی را در آغوش بگیرد و به رشد و تعالی برسد، یکی را راه­های اساسی آن شناخت دشمنان کشور و انقلاب است. شهید مطهری در چند عرصه مبارزه می‏کرد: 1. استبداد داخلی، 2. استعمار خارجی، 3. با جریانات التقاتی داخلی.

 یکی از دوستان شهید مطهری می‏گوید روزی در منزل شهید بودیم و شهید مطهری این جمله را فرمود که من با جریانات انحرافی و عقیدتی مقابله می‏کنم؛ ممکن است مرا بکشند اما من حرف خود را می­زنم چون می‏دانم این جریانات برای دین خطرناک هستند. قبل از پیروزی انقلاب و در روزهایی که شورای انقلاب تشکیل شده بود و بختیار در رأس دولت بود، تمهیداتی فراهم کرده بودند که بختیار اطلاعیه بدهد و به نزد امام برود و در نتیجه بختیار ارادت خود را به امام اعلام کند. شهید مطهری زمانی که آن اعلامیه را دید، فرمود اگر این اعلامیه منتشر شود بختیار احساس می‏کند که توانسته است جای پا در انقلاب باز کند و امروز جای بختیار نیست.شهیدان بهشتی و مطهری به میدان آمدند و اجازه ندادند که آن اعلامیه منتشر شود و آن ملاقات صورت بگیرد.

4. آینده نگری. یکی از مسائل مهمی‏که ما در انقلاب و برای اداره انقلاب نیاز داریم، آینده نگری است. ایشان آن روز حرکت­هایی را که ممکن بود بعد از انقلاب اتفاق بیفتد رصد می‏کرد. خیلی از خیرخواهان گفتند جناب آقای مطهری اجازه بدهید پرچم مارکسیست ها و مجاهدین هم با پرچم اسلام خواهان بالا برود. ما در این که شاه باید برود مشترک هستیم پس بگذارید شاه برود و بعد به مسائل رسیدگی می‏کنیم. شهید مطهری فرمود تا پرچم مجاهدین خلق و مارکسیست­ها پایین نیاید، من اجازه راهپیمایی نمی‏دهم. هدف ما تنها برداشتن شاه نیست بلکه هدف ما برداشتن شاه و اجرای حاکمیت اسلام است. آیت الله مهدوی کنی ریاست مجلس خبرگان می‏گوید آن روز برای ما پذیرش این سخن کمی‏دشوار بود، ولی بعد هم برای ما روشن شد که حق با شهید مطهری است چون « الْمُؤْمِنُ يَنْظُرُ بِنُورِاللَّه».[8]

شهید مطهری معتقد بود که چند عامل در تداوم انقلاب نقش کلیدی دارد:

 1. تداوم عدالت خواهی: شهید مطهری معتقد بود مردم باید طعم عدالت حقیقی اسلامی را بچشند تا بدانند انقلاب برچه پایه­ای شکل گرفته است؛ زیرا اگر عدالت فراموش شود، انقلاب هم فراموش خواهد شد.

2. استقلال مکتبی باید حفظ شود: یعنی مکتبی که ما داریم دچار رخنه دیگران نشود تا با آن استقلال مکتبی به دنیا عرضه کنیم که اگر به دنیا عرضه کردیم دنیا می پذیرد.

3. متولیان انقلاب باید آزادی­های در چارچوب مکتب را پاسداری کنند و اجازه ندهند دیگران شعار آزادی بدهند و ما به صورت انفعالی با آن‏ها برخورد کنیم و متولیان انقلاب، خود باید منادی آزادی باشند.

4. جایگاه روحانیت: روحانیت باید استقلال خود را حفظ کند و ایشان معتقد بود که روحانیت نباید وابسته به دولت­ها شود. اگر روحانیت وابسته به دولت­ها شود و استقلال خود را از دست بدهد، آن دیدبانی لازم را روحانیت نخواهد داشت. البته وابسته  بودن به دولت­ها باید تفسیر شود و نه اینکه در مقابل دولت اسلامی بایستد اما هضم در دولت­ها نشود. به تعبیر رهبر فرزانه انقلاب هم حامی‏دولت باشد و هم ناصح دولت­ها باشد.

شهید مطهری می‏فرمودند این انقلاب آفاتی دارد که عبارتند از:

 1. ناتمام ماندن نهضت: انقلاب­هایی که در این کشور شکل گرفته است از انقلاب تنباکو تا انقلاب­های دیگر، روحانیت تا مرز پیروزی انقلاب پیش آمده است و بعد به خاطر عللی کنار کشیده است و انقلاب ضربه جدی خورده است. ایشان می‏فرماید یکی از آفت­های انقلاب این است که انقلاب ناتمام بماند و متولیان انقلاب خود را از انقلاب کنار بکشند. اگر روحانیت و انقلابیون به عنوان پیشکوست خود را کنار بکشند این انقلاب دچار آفت خواهدشد.

2. نفوذ اندیشه های بیگانه و انحرافی: اگر اندیشه­های بیگانه و انحرافی وارد انقلاب شد این انقلاب ضربه می­خورد.

3. رخنه فرصت طلبان در انقلاب: یعنی کسانی که با استفاده از نام انقلابی بودن ورود پیدا کنند و به انقلابضربه بزنند.

4. تجدد گرایی افراطی: اگر جامعه ما دچار تجدد گرایی افراطی شد این انقلاب به نتیجه نمی­رسد.

این انقلاب باید روح حماسه در آن دمیده شود تا دچار حالت رکود نشود. همیشه باید تنور انقلاب را گرم نگه داشت که خوشبختانه  در مناسبت­های مختلف تلاش ما این بوده است که تنور انقلاب گرم نگه داشته شود. 22 بهمن، روز قدس و ... از مناسبت­هایی است که با حضور مردم روح تازه­ای به انقلاب دمیده می‏شود و انقلاب بعد از 32 سال همچنان پابرجا مانده است.

دعای پایانی

پروردگارا ما را بیامرز، به اسلام و اسلامیان عزت عنایت بفرما، روح شهید مطهری را از همه ما راضی و خشنود بگردان، نسل جوان ما را با آثار این استاد شهید و معلم نمونه آشناتر بگردان، روح بلند رهبر فقیدمان عالیست اعلا بگردان، به مقام معظم رهبر عزیزمان توفیق عنایت بفرما، در فرج مولایمان تعجیل عنایت بفرما.

 

«والحمد لله رب العالمین»



[1]. «الأحزاب»: 23

[2]. «المجادله»: 11.

[3]. «الصف»: 10و11.

[4]. «شعراء»: 88 و89.

[5]. «فاطر»: 28.

[6]. «هود»: 23.

[7]. الخصال، ج‏1، ص253.

[8]. فضائل الشیعة، ص 27، ح21.

Please publish modules in offcanvas position.