حضرت آیت الله حسینی بوشهری«دامت برکاته»، امام جمعه قم روز (12 شهریور) در خطبه اول نماز جمعه قم که در مصلای قدس قم برگزار شد، عنوان کردند: در خطبه اول بحث فریضه امر به معروف و نهی از منکر آغاز شد و در چند فصل مطالبی بیان شد.
امام جمعه قم اظهار داشتند: جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در آموزههای دینی و اسلامی، ضرورت عقلانی و وحیانی و منظر روایات و همچنین بحث سیره عملی پیامبر (ص) و پیشوایان دین در هفتههای پیش مطرح شد.
آیت الله حسینی بوشهری با بیان این پرسش که آیا این فریضه امر به معروف و نهی از منکر بر همگان واجب است یا در شرایط خاصی است، فرمودند: از مجموعه روایات این نکته بر میآید که مسئله امر و نهی دارای چند شرط است که بخشی به آمران به معروف و ناهیان از منکر و بخشی به کسانی که مورد امر و نهی قرار میگیرند بر میگردد.
حدود 14 شرط مطرح شده است تا بر اساس آنها این فریضه بر امت اسلامی واجب شده است، اما 4 شرط قدر مسلم است، از جمله کسی که میخواهد امر و نهی کند، باید شناخت نسبت به امر به معروف و نهی از منکر داشته باشد، شرط دوم این است که احتمال به تأثیر بدهد.
امام جمعه قم افزودند: شرط سوم این است که خاطی و گناهکار به گناهش اصرار داشته باشد، در این صورت امر به معروف و نهی از منکر لازم است، همچنین چهارمین شرط این است که در فرآیند امر و نهی مفسده ای ایجاد نشود؛ اگر این 4 شرط فراهم شد، مسئله امر و نهی واجب است.
آمر به معروف و ناهی از منکر باید شناخت لازم به معروف و منکر داشته باشد، یعنی مصداق معروف و منکر را بداند و به جای این که امر به معروف کند، به منکر امر نکند و یا در جایی که باید معروف کند، امر به منکر نکند.
اگر کسی جاهلانه امر به معروف و نهی از منکر کند و مصداق معروف و منکر را نشناسد، آثار سوء آن در جامعه بیشتر از آثار مثبت است که میتواند به ارمغان بیاورد.
امروز موضوعات معروف و منکر در جامعه افزایش یافته است/امروز تشخیص معروف و منکر نیاز به تأمل بیشتر دارد
امام جمعه قم یادآور شدند: مصداق معروف و منکر بر خلاف آنچه که در مرحله اول تصور میشود که مربوط به مسائل اخلاقی و اجتماعی است، با توجه به گستردگی موضوعات معروف و منکر در جامعه امروز، معروفها و منکرهای زیادی در زمینههای مختلف اعتقادی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وجود دارد.
آیت الله حسینی بوشهری تأکید کردند: امروز مسئله ای مانند رعایت انصاف در داد وستد تا ایجاد صلح جهانی در جامعه میتواند به عنوان مصادیق روشن امر به معروف و نهی از منکر باشد؛ امروز جای جای زندگی ما میتواند مصداق معروف باشد و جای جای زندگی ما با توجه به پیشرفت زندگی میتواند به عنوان مصادیق منکر تلقی شود.
پیچیدگیهایی که در فضای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی امروز وجود دارد، تشخیص این که آنچه امر و نهی میشود، منکر و یا معروف تلقی شود، نیاز به تأمل و دقت بیشتر دارد.