لزوم تفکر و تأمل قبل از انجام عمل95/10/29

حضرت آیت الله سیدهاشم حسینی بوشهری«دامت برکاته»، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در درس تفسیر خود در جمع شاگردان با بیان روایتی از امام جعفرصادق علیه السلام فرمودند: عنِ الصادق (ع): «قِفْ‏ عِنْدَ كُلِّ أَمْرٍ حَتَّى تَعْرِفَ‏ مَدْخَلَهُ‏ مِنْ مَخْرَجِهِ‏ قَبْلَ أَنْ تَقَعَ فِيهِ فَتَنْدَمَ»[1].

امام صادق (ع) در روایت مذکور، فرموده است که در برابر هر كارى تأمّل و درنگ كن تا پيش از آنكه در آن وامانى و پشيمان شوى، [راهِ] داخل شدن در آن و خارج شدن از آن را بشناسى.

یکی از مسائل مهمی که انسان‎ها در زندگی خود باید برای آن برنامه‎ریزی کنند، ورود و خروج کارهاست. بعضی هم ورودی خوبی دارند و هم خروجی خوبی دارند، بعضی نه ورودی خوبی دارند و نه خروجی خوبی دارند، بعضی ورودی خوبی دارند، ولی خروجی ندارند و بعضی دیگر ورودی خوبی ندارند، لکن خروجی خوبی دارند.

امام صادق (ع) در روایت مذکور، فرموده است که کاری کنید که هم ورودی کارتان مناسب و خوب باشد و هم خروجی کارتان مناسب باشد. راه اینکه ورودی کار انسان خوب باشد، این است که انسان همراه با تأمّل در کار مورد نظر، ورود کند. بعضی از انسان‎ها وقتی می‎خواهند کاری را انجام دهند، احساسی و با عجله در کاری ورود پیدا می‎کنند؛ مثلاً برای خرید منزل یا برای شوهر دادن دختر خود احساسی و با عجله عمل می‎کنند و بعد پشیمان می‎شوند. بنابراین، طبق فرمایش امام صادق (ع) انسان قبل از شروع هر کاری باید توقف کند و آن کار را بررسی کند چون اگر انسان نپخته و بدون تأمّل کاری را شروع کند، خروج از آن کار و جمع کردن آن خیلی سخت است. سفارش امام صادق (ع) به تأمل و توقف، در رابطه با همه کارها و امور است و اختصاص به کار خاصی ندارد. در بعضی روایات آمده است که انسان وقتی سر سفره نشسته است، قبل از اینکه «بسم الله» بگوید و شروع به غذا خوردن کند، نخست تفکر و تأمل کند که غذای داخل سفره از حلال تهیه شده است یا از حرام تهیه شده است و اگر از حلال باشد، «بسم الله» بگوید و شروع به خوردن کند چرا که انسان برای خوردن لقمه حلال، «بسم الله» می‎گوید و برای لقمه حرام یا شبهه‎ناک «بسم الله» نمی‎گوید. خداوند متعال نیز در سوره توبه که بحث عذاب مشرکین است، «بسم الله الرحمن الرحیم» [که رحمانیت و رحیمیت خداوند را نشان می‎دهد] را نگفته است. بنابراین، انسان قبل از اینکه کاری را شروع کند، باید تأمل و درنگ کند و بعد از بررسی پیامدها و عواقبی که بر آن کار مترتب می‎شود، آن را شروع کند.

همچنین، امام باقر (ع) فرموده است: «إِيَّاكَ وَ التَّفْرِيطَ عِنْدَ إِمْكَانِ‏ الْفُرْصَةِ فَإِنَّهُ مَيْدَانٌ‏ يَجْرِي لِأَهْلِهِ بِالْخُسْرَانِ»[2].

امام باقر (ع) در روایت مذکور، فرموده است که هنگامی که فرصتی برایت پیش می‎آید، از کوتاهی و سهل‎انگاری پرهیز کن زیرا کوتاهی کردن [و استفاده نکردن از فرصت‎ها]، میدانی است که برای اهلش [که در این میدان قدم گذاشته‎اند] خسارت و ضرر می‎آورد.

کسانی که به عمر و فرصت‎های زندگی خود توجه ندارند، بهره‎ای جز خسران نخواهند برد و وقتی متوجه خواهند شد که ضرر کرده‎اند که کار از کار گذشته باشد و عمرشان رو به پایان باشد که حسرت بر گذشته فایده‎ای نخواهد داشت. بنابراین، انسان باید در زندگی خود برنامه‎ریزی داشته باشد و فرصت‎ها را بیهوده از دست ندهد، بلکه سعی کند از لحظه لحظه عمر خود بهترین استفاده را ببرد تا بعداً حسرت گذشته را نخورد.  



[1]. حسن بن على، ابن شعبه حرانى، ‏تحف العقول، ص304.

[2]. همان، ص286.  

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

Please publish modules in offcanvas position.