بسمه تعالی مشروح خطبه های نماز جمعه حضرت آیت الله حسینی بوشهری
مورخ 93/05/24 خطبه شماره 88 |
خطبه اول
السلام علیک یا حجة الله؛ السلام علیک یا بقیة الله فی ارضه؛ السلام علی المهدی الذی وعد الله عزّ و جلّ أن یملأ به الارض قسطاً و عدلاً کما ملأت ظلماً و جوراً
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله نحمده و نستعینه و نستغفره و نستهدیه و نؤمن به و نتوکل علیه و نعوذ بالله من شرور انفسنا و من سیئات اعمالنا و نشهد أن لا اله الا الله وحده لا شریک له و نصلّی و نسلّم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه حافظ سرّه و مبلّغِ رسالاته بشیر نعمته و نذیر نقمته سیدنا و نبینا حبیب اله العالمین ابی القاسم محمّد (ص) و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین المکرمین الهداة المهدیین و اللعن دائم علی اعدائهم اجمعین من الآن الی قیام یوم الدین آمین یا رب العالمین.
عباد الله أوصیکم و نفسی بتقوی الله؛
عن مولانا و مقتدانا الامام الهادی علیه الصلاة و السلام: «مَنِ اتَّقَى اللَّهَ يُتَّقَى وَ مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ يُطَاعُ»[1]؛
بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش میکنم؛ وجود مقدس امام هادی (ع) سخنی دارند و بسیار ارزشمند است و این سخن این است، میفرماید: هر کسی از خدا بترسد تقوا پیشه کند نتیجه طبیعی این خدا ترسی در زندگی انسان این است که «يُتَّقَى» یعنی مردم هم از او حساب میبرند. اگر کسی از خدا حساب برد مردم هم از او حساب میبرند. «وَ مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ يُطَاعُ»؛ اگر کسی فرمان پروردگار عالم را اطاعت کرد نتیجه طبیعی فرمان برداری از ذات کبریایی حق این است که مردم هم در مقابل او تسلیم میشوند و از او اطاعت میکنند. فرمان میبرند. چقدر نتایج زیبایی در زندگی وجود دارد اگر بدانیم و بر اساس آن عمل کنیم یعنی هر چه درجه قرب ما با خدا بیشتر به همان تناسب در جامعه از ارزش و اعتبار بیشتری برخورداریم.
سیره نبی گرامی اسلام (ص) و اهل بیت (ع)
حفظ حدود و مرزهای الهی
در خطبه اول، چند هفتهای است که بحثی را تحت عنوان مرزهای الهی آغاز کردهایم. گفتیم که هم آیات قرآن و هم روایات نورانی اهل بیت(ع) به ما سفارش میدهد از خطوط قرمز عبور نکنید مرزهای الهی را رعایت کنید. منتهی سوال این بود چه چیز باعث میشود که انسانها حرمت شکن میشوند و به حریم الهی تعدی میکنند؟ عواملی را در این زمینه برشمردیم.
راههای نجات از باتلاق گناه
سوال بعدی که مطرح کردیم و خطبه امروز هم پیرامون پاسخ گفتن به این سوال است این است که اگر کسی حریم شکن شد و در باتلاق گناه گرفتار آمد آیا راهی برای برون رفت او وجود دارد یا نه؟ آیا میشود کاری کرد یا نه؟ آیا میشود کاری کرد که انسانهایی که در دامن گناه غلطیدهاند به فطرت خداییشان برگردند؟ به یک نکته اساسی اشاره کردیم و آن نکته اساسی این است که اگر ما بتوانیم هم خودمان و هم به جامعه مان پیامدها و آثار ناخوشایند و ناگوار گناه را مطرح کینم این جامعه و این افراد از گناه دست میکشند؛ چون بشر همیشه منافع خودش چه منافع دنیایی و چه منافع اخروی براش مهم است. اگر جایی احساس کند ضرری سخت متوجه او میشود عقب نشینی میکند، پرهیز میکند و اگر از ناحیه گناه ضرری متوجه او شود، طبعاً در آن مسیر قدمی نمیگذارد.
در اینجا هم پیامدهایی را ما برای گناه مطرح کردیم که امروز در مقام بیان همه این پیامدها نیستیم. دو سه پیام و پیامد در رابطه با گناه مطرح میکنیم.
اولین پیامد برای کسانی که در دامن گناه گرفتار آمدهاند حریم الهی را ازش تعدی کردند بدانند که گناه موجب سوء عاقبت است آدمهایی که مرتکب گناه میشوند در مقابل آن خواست عمومی همه ما که «اللّهمّ اجعل عواقب أمورنا خيرا»[2] که به عنوان یک خواست عمومی برای همه است. که حتی عدهای نزد آیت الله العظمی بروجردی رسیدند و گفتند آن دعایی که خودت دوست میداری نسبت به ما بفرما. آن بزرگوار دعای حسن عاقبت کرد آدمهایی که مرتکب گناه میشوند دچار سوء عاقبتند.
قرآن در این زمینه تعبیر جالبی دارد: «ثُمَّ كانَ عاقِبَةَ الَّذينَ أَساؤُا السُّواى أَنْ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ كانُوا بِها يَسْتَهْزِؤُنَ»[3]
کسانی که تکذیب می کنند آیات الهی را، به تمسخر می گیرند آیات الهی را. اینها دچار سوء عاقبتند و بد عاقبتی و بد فرجامی مسئله بسیار مهمی است. اعمال صالح ریشه ایمان را تقویت می کنند ولی گناه ریشه ایمان را میسوزاند و در پایان عمر که انسان میخواهد از این جهان رخت بربندد دچار فرجام بد و سوء عاقبا است.
پیامد دیگری که در رابطه با مسئله گناه و حریم شکنی و تعدی از مرزهای الهی وجود دارد این است که انسانهای گناه کار حجب و حیا از زندگیشان رخت بر میبندد. هر چه دایره گناه در زندگی انسان بیشتر میشود رفته رفته از گناهی به گناه دیگر این انسان در زندگیش حجب و حیا ندارد. حیایی که نبی گرامی اسلام (ص) در وصف آن میفرماید: «الْحَيَاءُ خَيْرٌ كُلُّه»[4]. حیا همهاش خیر و خوبیست. اما کسانی که دچار گناه میشوند دیگر دچار پرده دری میشوند. حتی کارشان به جایی میرسد که با افتخار در جلسات مختلف از گناهی که مرتکب شدهاند، میگویند. دیگر حجب و حیایی در زندگی اینها نیست پرده دری به اوج خود رسیده است.
فلذا وجود مقدس مولای ما امیر مومنان علی علیه الصلاة و السلام در دعای کمیل میفرماید: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ»[5]؛ خدایا از تو میطلبم گناهانی که پردهها را میدرد و از بین میبرد به تو پناه میبرم. این آثار و پیامدهای گناه است. اگر کسی واقعا بداند پیامد گناه اینهاست یا نمیرود و اگر هم برود، بر میگردد.
وجود مقدس امام صادق (ع) در روایتی فرمود: «إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ أَرْبَعِينَ جُنَّةً فَمَتَى أَذْنَبَ ذَنْباً كَبِيراً رَفَعَ عَنْهُ جُنَّةً»[6]؛ برای خدای متعال نسبت به بنده با ایمانش، چهل پرده وجود دارد که هر گاه انسان مرتکب گناهی بشود یک پرده از این حجابها و پردهها از بین میرود.
نکته آخر اینکه پیامد دیگر مسئله گناه این است که انسان گنه کار در زندگی آشفته است. نه اینکه پول و امکانات ندارد بلکه گاهی در اوج امکانات است ولی چون مرتکب گناه شده یک نوع اضطراب در زندگی او حکم فرماست. قرآن هم خیلی زیبا می فرماید: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى»[7] یکی در دنیا زندگیش در اوج تنگنایی است و در اخرت هم نحشره یوم القیامه اعمی. فردای قیامت هم او را نابینا می آفرینیم. چقدر سخت است افتادن در دامن گناه و نقطه مقابل این مسئله اضطراب و نگرانی، یاد خداست «أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب»[8] تازه این راجع به افراد جامعه است جوامع هم اگر مبتلا به گناه بشوند در عین حال که در او پیشرفتند و در اوج امکاناتند ولی آرامش ندارند.
جملهای از نیکسون رئیس جمهور اسبق امریکا نقل شده (حالا اینکه نقل کلام میکنم از این فرد نه به خاطر شخصیت این فرد است. میخواهم بگویم اینها هم اعتراف میکنند با اینکه در اوج قدرتند ولی چون با خدا رابطه ندارند با این ادبیات صحبت میکنند) آقای نیکسون در نخستین نطق ریاست جمهوریش این نکته را گفت و به این واقعیت اعتراف کرد و گفت: «ما گرداگرد خویش زندگیهای تو خالی میبینیم» یعنی چی؟! در اوج قدرت نطق ریاست جمهوری دارد انجام میدهد و آرزوی به هدف رسیدن و ارضاء شدن را داریم ولی هرگز از این زندگی راضی نخواهیم شد. یعنی همه امکانات هم سراغ ما بیاد باز ما گویا چیزی در دستمان نیست. چون آنچه در دست انسان باید باشد و با او مرتبط باشد خداست و در زندگی اینها خدا وجود ندارد.
دعاهای پایانی خطبه اول
«إِنَ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إيتاءِ ذِي الْقُرْبى وَ يَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُون»[9].
پروردگارا ما در رابطه با انجام توبه از گناه موفق بدار؛ پروردگارا در فرج مولایمان تعجیل فرما؛ پروردگار در این ایام و لیالی متبرکه دعاهایمان، مناجاتمان و اشک و آه ما را از ما بپذیر؛ شر شیطان و نفس اماره را از ما دور بگردان؛ پروردگارا به امام راحلمان و مراجع گذشتمون روح و ریحان عنایت بفرما؛ به رهبر فرزانه انقلابمان و مراجع بزرگوارمان عزت و سلامت عنایت بفرما؛ به خانواده مکرم شهیدانمان صبر و اجر کرامت بفرما؛ به رزمندگانمان نصرت، به جانبازانمان سلامت، به آزادگانمان عزت، به بانوان مان عفت، به عالمانمان توفیق عمل، به بازاریان مان و اصنافمان، انصاف به جوانمان غیرت دینی عنایت بفرما؛ پروردگارا از تو میطلبیم شر ستمگران و ستم کاران وا دشمنان اسلام را به خود آنان برگردان.
إنّ احسن الحدیث و ابلغ الموعظة کتاب الله العزیز
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
«إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ * فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انْحَرْ * إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ»
خطبه دوم
السلام علیک یا بنت رسول الله السلام علیک یا بنت ولی الله السلام علیک یا اخت ولی الله السلام علیک یا فاطمة یا بنت موسی بن جعفر اشفعی لنا فی الجنة فإنّ لک عند الله شأناً من الشأن
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین بارئ الخلائق اجمعین ثم الصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا حبیب اله العالمین، ابی القاسم محمد (ص) و علی آله الطیبین الطاهرین، اللهم صلّ و سلم علی مولانا امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی فاطمة الزهراء سیدة نساء العالمین و علی الحسن و الحسین سیدی الشباب اهل الجنة و علی علی بن الحسین زین العابدین و امام العارفین و علی محمد بن علی الباقر و علی جعفر بن محمد الصادق و علی موسی بن جعفر الکاظم و علی علی ابن موسی الرضا المرتضی و علی محمد بن علی الجواد و علی علی بن محمد الهادی و علی الحسن بن علی الزکیّ العسکری و علی الحجة القائم المهدی. حججک علی عبادک و امنائک فی بلادک، بهم نتولی و من اعدائهم نتبرئُ الی یوم القیامة.
عباد الله اوصیکم و نفسی بتقوی الله؛
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): «اتَّقِ اللَّهَ حَيْثُ مَا كُنْتَ، وَ خَالِقِ النَّاسَ بِخُلُقٍ حَسَنٍ، وَ إِذَا عَمِلْتَ سَيِّئَةً فَاعْمَلْ حَسَنَةً تَمْحُوهَا»[10]؛
بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش میکنم. وجود نازنین رسول گرامی اسلام فرمودند. هر جا هستید تقوی پیشه کنید. هر موقعیت اجتماعی که دارید بی نیاز از تقوا نیستید. و با مردم معاشرتت بر اساس حسن خلق باشد،رفتار کریمانه همراه با اخلاق اسلامی. و سفارش آخر سفارش بسیار عالیست. می گوید اگر در زندگی لغزشی کردید گناهی کردید. سریع تلاش کن با انجام عمل شایسته آن اثر نازیبای عمل ناشایسته را از بین ببری. «وَ إِذَا عَمِلْتَ سَيِّئَةً فَاعْمَلْ حَسَنَةً تَمْحُوهَا».
بیان مناسبات
در خطبه دوم به بیان مناسبتها و نکاتی اشاره میکنم:
اولین مناسبت بیست و ششم مرداد ماه سالگشت بازگشت افتخار آفرین اولین گروه آزادگانمان است که من نمیدانم با چه تعبیری بیان کنم. عزیزانی که در دوران اسارت و آزادگی چه ناملایماتی را که تحمل نکردند ولی با پایمردشان و نه بزرگشان به دشمن، دشمن را عصبانی کردند و سرانجام به خاک میهن قهرمانانه برگشتند. برای این عزیزان که اکنون در میان ما هستند و با ما زندگی میکنند. برای این عزیزان آرزوی عزت و سربلندی بیشتر دارم.
بیست و هشت مرداد سالگرد کودتای ننگین آمریکایی انگلیسی برای باز گرداندن محمدرضا به سلطنت و ادامه استبداد. ربع قرن بعد از آن این استبداد ادامه پیدا کرد. چه بلایی که بر سر ایران نیاوردند. چه توطئهها که علیه اسلام و قرآن و دینداری نکردند. ولی پایان این مسیر ظلم و استبداد نابودی است و در همه جا که ظلمی را میبینیم و مشاهده میکنیم. در اقسی نقاط عالم همیشه باید بگوییم ألیس صبحُ بقریب.
مناسبت سومی که وجود دارد مربوط می شود به مسئله روز بزرگداشت علامه مجلسی این محدث بزرگ، اسلام را کلمات نورانی اهل بیت (ع) را در جامعه با نوشتن آن اثر گران سنگ بحار احیا کرد. امیدواریم عالمان دین ما مانند ایشان بتوانند در صحنه جامعه اسلامیمان بدرخشند و نقش آفرین باشند.
مناسبت چهارم حمله به مسجد گوهر شاد است. کشتار مردم توسط رضاخان است که نشانگر حکومت افرادی وابسته به بیگانگان بود. در صحن مسجد چه خونها که ریخته نشد. چه عزیزانی که به شهادت نرسیدن. اما گفتم دامنه ظلم پایدار نیست.
و بالاخره آخرین مناسبت آتش سوزی مسجد الأقصی است. که به مناسبت این روز روز جهانی مساجد نامگذاری شده وظیفه ما هم در رابطه با قبله اول مسلمانان روشن است. و هم در رابطه با احیای مساجد در جامعه اسلامی. خب این بود مناسبتهایی که به صورت اختصار به آن اشاره کردیم.
بیان چند نکته
اولین نکته دیدار سفرای ما در کشورهای مختلف و رؤسای نمایندگیهای جمهوری اسلامی با رهبر فرزانه انقلاب داشتند. نکات بسیار مهمی در فرمایشات رهبری بود. که من باز به اختصار متناسب با حوصله این خطبه عرض میکنم. اولین دیدگاهی که رهبری مطرح کردند. این بود که ایشان از سفرا خواستند که سیاست خارجی ما اهدافی دارد که از آن جمله از اهداف به کرسی نشاندن سیاست نظام مقدس جمهوری اسلامی است. آن هم از موضع فعال و نه منفعل. یعنی آنجا اگر میخواهید راجع به نظام جمهوری اسلامی موضع بگیرید موضعتان فعال باشد و بعد فرمودند این هم قابل تحقق است.
نکته دوم خیلی نکته مهمی است. سفرا روسای نمایندگی از هیبت کشورهای بزرگ مثل امریکا مرعوب نشوید؛ نترسید. ملت ایران سالیانی است که بر اساس پیروی از مقتدای خودش میگوید امریکا هیچ غلتی نمیکند. دفاع از مظلوم و مقابله با ظالم جزء سیاستهای قطعی جمهوری اسلامی است. مخالفت با نظام سلطه تأمین منافع ملی ما در پرتو حفظ سرمایههای ماست. هویت ملی ما تاریخی ما اسلامی ما اینها سرمایههای ماست. استقلال برآمده از اسلام عزیز سرمایه ماست. سخن قاطع در برابر دشمنان سرمایههای ماست. از منافع ملی در چارچوب حفظ این سرمایهها دفاع کنید.
رهبری در این ملاقاتشان فرمودند ما با همه کشورها همان طور که رئیس جمهور گفتهاند میخواهیم تعامل کنیم ولی دو استثنا دارد: یکی رژیم صهیونیستی و دیگری آمریکا. رژیم صهیونیستی چون مشروع نمیدانیم. اما امریکا به خاطر اقداماتی که انجام می دهد. ایشان فرمودند چون من از قبل هم پیش بینی میکردم بر خلاف تصور کسانی که میگفتند اگر با امریکا نشست و برخاست کنیم همه چیز تمام میشود. دیدید یکسال گذشت لحنشان علیه ما تندتر شد گرچه مسئولان در مقابل طلبکاریهای آنها پاسخ دندان شکن دادند. ولی منش امریکا این است. نه تنها چیزی از تحریمها کم نشد بلکه به تحریمها افزوده هم شد. اینها بیانات رهبریست. گرچه فرمودند مذاکرات را ادامه بدهید. لازم است. اما امریکا را با این چارچوب بشناسید.
ما در این مذاکراتی که با امریکاییها داشتیم دو تا ضرر هم کردیم. ضرر اول این بود که ممکن است تعدادی از ملتها تصور بکنند که ما دچار تزلزل شدهایم یعنی از یک سو موضع داریم در مقابل امریکا از سوی دیگر با امریکا مذاکره می کنیم. ممکن بود چنین ذهنیتی برای ملتها بوجود بیاید. این را من عرض میکنم. گرچه مواضع قاطع رهبری جلو چنین احتمالی را هم گرفت و نکته دوم که به ضرر ما تمام شد این بود که امریکا در پرتو این مذاکرات خواستههای دیگری را آورد رو میز مذاکرات گذاشت و مطرح کرد و بعد فرمودند که امکریکا تا زمانی که این گونه اظهار نظر میکند. اینگونه دشمنی میکند. رفتار قابل قبولی را از خودش نشان نمیدهد ما زمینهای برای تعامل با امریکا نمیبینیم و بعد اضافه فرمودند این نکته مهم به خاطر حمایت بی چون و چرایی امریکا از جنایاتی که اسرائیلیها در غزه انجام دادند مردم نسبت به امریکا احساس تنفر شدید میکنند. امریکا از گذشته در رابطه با اعتبار جهانی اعتبارش را بیشتر از دست داده است. آن را در کنار اسرائیل کودک کش، آدم کش قرار میدهد.
موضوع دیگری که باید به آن اشاره کنم مسئله عراق است. خیلی خوشحالیم خوشبختیم که بحمدالله روند سیاسی در عراق رو به کمال است؛ رئیس جمهور و رئیس مجلس انتخاب کردند و با کناره گیری نخست وزیر فعلی عراق جناب آقای نوری مالکی و اعلام حمایت و پشتیبانی از نخست وزیر مطرح و مأمور تشکیل کابینه جناب آقای حیدر العبادی شرایط عراق شرایط دیگری خواهد شد و رهبر عزیز انقلاب هم از انتخاب نخست وزیر نخست وزیر جدید به منظور گرهگشایی از کار مردم عراق و مقابله با فتنههای پدید آمده اظهار خوشحالی وخوشبختی کردند.
إن شاءالله امیدواریم که شرایط سیاسی عراق شرایط مطلوبی بشود چون ما بر این باوریم که مشکل امنیتی عراق، مشکل نظامی عراق امروز ریشه در مسائل سیاسی عراق دارد و تا زمانی که مسائل سیاسی عراق لاینحل بماند مشکلات امنیتی و نظامی همچنان پابرجاست. متأسفانه امریکا خواست یک مانور در سرکوب داعش بدهد ولی خیلی نتوانست نفاق خودش را از بین ببرد. یک حرکت محدودی انجام داد. چرا آن روزی که اینها وارد موصل شدند حرکتی نکردید. چرا این همه کشت و کشتاری که داعش و گروههای وابسته به آنها انجام میدهند کاری انجام ندادید. ظاهراً به نظر میرسد که امریکا نمیخواهد با داعشیها و این طرز تفکر مقابله کند. سود امریکا و ابر قدرتها در این است که جامعه اسلامی مورد آسیب و اذیت و آزار و چند دستگی قرار بگیرد.
در رابطه با بحث غزه هم به نکتهای اشاره کنم؛ در بحث غزه به صراحت اعلام میکنیم چه دشمن اعتراف بکند چه اعتراف نکند رژیم صهیونیستی شکست خورده است. از نظر اخلاقی صددرصد شکست خورده است. رژیمی که در دنیا، دنیا علیه آن بسیج شده است. شما در دنیا کمتر روزی پیدا میکنید در نقطهای و نقاطی از عالم علیه جنایات این صهیونیستها تظاهرات نکنند. شکست خورد از نظر نظامی آن اهدافی داشت تمام تونلها از بین ببرد مرکز شلیک موشکهای فلسطینیها را از بین ببرد. خبری نیست. لذا برای جبران چه مسئله ای فرمانده نیروی هوایی را عزل کرد و در خود اسرائیل امروزه زمزمههای جدی به گوش میرسد که نتانیاهو باید کنار رود و این نشان دهنده حرکت درست فلسطین و رزمندگان فلسطین است.
ما إن شاءالله معتقدیم مذاکراتی که دارد انجام میگیرد در این مذاکرات هم اسرائیل شکست سیاسی بخورد. یعنی محاصره را بردارد. راه دریا به روی مردم غزه باز بشود. آن شرایط چندگانه که مطرح کردند خود اسرائیلیها گفتند اگر ما تسلیم شرایط فلسطینیها در رابطه با آتش بس بشویم شکست سیاسی ما هم قطعی است. در کنار شکست نظامی و نرسیدن به اهداف و در کنار شکست اخلاقی.
مسئله سقوط ناگوار هواپیما را در کشور داشتیم. من همین جا به همه بازماندگان این عزیزانی که در این سانحه جانشان را از دست دادهاند، اظهار همدردی میکنم و تسلیت عرض میکنم. از مسئولین عزیز و دستاندکار هم به صورت جد میطلبیم. اولاً ریشهیابی کنند. گاهی بعضی از مصاحبهها خیلی آدم تعجب میکند زمانی را برای اعلام و ریشهیابی مطرح میکنند. که از حافظه همه از بین رفته باشد. دیگه اصلا چیزی در حافظه افراد نیاید. من نمیخواهم آن عددی را که آن مسئول اعلام کرد در اینجا عرض کنم. عدد روزهایی که لازم است مردم به انتظار بنشینند تا اعلام کنند چی بوده منشأ سقوط هواپیما. ما از مسئولان میخواهیم که بیشتر مراقبت کنند. جان انسانها بسیار مهم و بسیار ارزشمند است. یک نفر جانش عزیز است تا چه رسد تعداد زیادی از هموطنان ما و عزیزان ما کشته شوند و از بین بروند.
دولت یک بسته اقتصادی را برای خارج شدن اقتصاد از رکود پیشنهاد کرده که گام خوبی است. دولت معتقد است که در تورم موفق بوده. ما هم إن شاءالله امیدواریم در آن زمینه در رابطه با مهار تورم قدمهای خوبی برداشته باشند. اما تورم و رکود خیلی مهمه که انسان بتواند هم تورم را مهار کند و هم اقتصاد را از رکود خارج کند. چون اگر مسئله رونق اقتصاد گاهی مطرح شد و پول وارد عرصه بازار شد به تورم کمک میکند. بنابراین اگر احیاناً تورم بخواهد پایین بیاید و اقتصاد از رکود خارج بشود. یک ظرافت خاصی برای برنامهریزی لازم است. ما امیدواریم به همراهی مجلس این اقدام انجام بشود چون خیلی جاها اطلاعاتی که به ما میرسد نگران کننده است. خود آقایان هم اعتراف میکنند که کارهای تولیدی دچار رکود جدی شده است.
دعای پایانی خطبه دوم
«رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّار»[11]
پروردگارا به عظمت و جلالت تو را سوگند میدهیم در فرج مولامان تعجیل بفرما؛ روح بلند اماممان عالیست اعلی بگردان؛ به مراجع گذشتمان روح و ریحان عنایت بفرما؛ به رهبر فرزانه انقلابمان و مراجع بزرگوارمان عزت عنایت بفرما؛ به خانواده مکرم شهیدانمان صبر و اجر کرامت بفرما؛ پروردگارا مشکلات مردم ما را، مشکل بیکاری و گرانی را خودت برطرف بفرما.
إنّ أحسن الحدیث و ابلغ الموعظة کتاب العزیز
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
«قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (1) اللَّهُ الصَّمَدُ (2) لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ (3) وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ (4)»
صدق الله العلیُّ العظیم
[1]. الكافي (ط - الإسلامية)، ج1، ص 138.
[2]. شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، ج6، ص 119.
[3]. «الروم»: 10.
[4]. معاني الأخبار، النص، ص: 409، حدیث92.
[5]. مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج2، ص 844.
[6]. الإختصاص، النص، ص 220؛ بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج70، ص 361، حدیث 87.
[7]. «طه»: 124.
[8]. «الرعد»: 28.
[9]. «النحل»: 90.
[10]. الأمالي (للطوسي)، النص، ص 186، حدیث 312.
[11]. «البقرة»: 201.