|
بسمه تعالی مشروح خطبه های نماز جمعه حضرت آیت الله حسینی بوشهری
مورخ 95/09/26 خطبه شماره 127 |
خطبه اول
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله نَحْمَدُهُ و نَسْتَعينُهُ و نَسْتَغْفِرُهُ و نَسْتَهْديهِ و نُؤمِنُ بِهِ و نَتَوَکَّلُ عليه و نعوذ بالله من شُرورِ أنفسنا و من سيئات أعمالنا و نشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريک له و نُصَلّي و نُسَلِّمُ علي حبيبه و نجيبه و خيرته في خلقه، حافظ سِرِّهِ و مُبَلِّغِ رسالاته، بشير نعمته و نذير نقمته، سيدنا و نبينا حبيب إله العالمين أبا القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين المعصومين المُکَرَّمين الهدات المهديين و اللعن الدائم علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين آمين يا رب العالمين.
عباد الله اوصيکم و نفسي بتقوي الله
بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش میکنم. وجود مقدس امیرمومنان در رابطه با آثار تقوی می‌فرمایند: «ان تقوی الله مفتاح صداق»[1]، تقوا کلید درستی و راستی است و ذخیره معاد. تقوا ذخیره روز رستاخیز و روز بازگشت است. «و عتق من کل ملکه»؛ تقوا موجب رهایی از هر قید و بندی است «ونجاة من الهلکه»؛ تقوا موجب نجات از هلاکت است. اینها آثار ارزشمندی است که تقوا برای انسان به ارمغان می‌آورد. ما در خطبه‌های گذشته در خطبه اول پیرامون امر به معروف و نهی از منکر این فریضه بزرگ الهی سخن می‌گفتیم. جایگاه امر به معروف، ویژگی‌های امر به معروف، سیره گفتاری پیشوایان دین در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر، سیره عملی پیشوایان دین در رابطه با این گونه مسائل سخن گفتیم، در آخرین خطبه این بحث مطرح شد که آیا امر به معروف و نهی از منکر با توجه به چنین جایگاهی که دارد آیا شرایط خاصی دارد یا ندارد، هر کس در هر جا با هر خصوصیت بر او واجب است که امر به معروف و نهی از منکر کند، یا امر به معروف و نهی از منکر دارای شرایط ویژه‌ای است، هم نسبت به آمر به معروف و ناهی از منکر و هم نسبت به کسی که مورد امر و نهی قرار می‌گیرد، گفتیم در رابطه با مسئله وجوب امر به معروف و نهی از منکر شرایطی مطرح شده اما عمده‌ترین شرایط در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر در چهار شرط کلیدی خلاصه می‌شود، اولین ویژگی که مطرح کردیم در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر، گفته شد که آمر به معروف و ناهی از منکر باید شناخت لازم نسبت به معروف و منکر داشته باشد با توجه به مصادیق متعددی که بخصوص در جامعه امروز ما نسبت به معروف و منکر وجود دارد. آمر به معروف و ناهی از منکر باید بداند اینجا مصداق معروف است و آنجا مصداق منکر تا به درستی بتواند امر به معروف و نهی از منکر نماید.
شرط دومی که در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر به عنوان شرط وجوب امر به معروف و نهی از منکر در لسان بزرگان دین ما مطرح شده شرط احتمال تاثیر است که دلیلش روشن است؛ خاطر اینکه در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر ما به عنوان یک امر هدفمند اقدام می‌کنیم. در پرتو امر به معروف و نهی از منکر دنبال گسترش معارف دین هستیم؛ ما باید علم داشته باشیم به اینکه اینجا امر به معروف ما و نهی از منکر ما دارای تاثیر است. به احتمال می‌شود بسنده کرد به خاطر اهمیت جایگاه امر به معروف و نهی از منکر، لذا بزرگان و فقهای ما مخصوصاً در رابطه با این مسئله اینگونه مطرح کردند که انسان نباید گاهی چیزی را بهانه کند و بگوید نتیجه‌ای ندارد ما چه امر به معروف بکنیم، چه نهی از منکر بکنیم. گاهی انسان به سرحد علم می‌رسد که آن بحث دیگری است ولیکن در تعبیرات بزرگان ما این جمله زیبا به چشم می‌خورد که گاهی با تکرار سخن در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر می‌بینیم آثار و برکاتی پیدا شود. ممکن است یک بار تحت تاثیر قرار نگیرد اما ما احتمال تاثیر می‌دهیم برای بار دوم و سوم تاثیر می‌کند، یا به کلی دست از عمل برمی‌دارد یا اگر می‌خواسته سراغ گناه بزرگتری برود از آن صرف‌نظر می‌کند یا دیرتر اقدام می‌کند یا اگر هم اقدام کند ممکن است سراغ گناه کوچکتری برود، این روند می‌تواند فضای جامعه ما را تلفیق کند و جامعه دینی ما را به یک جامعه واقعاً دینی تبدیل کند، بنابراین احتمال تاثیر برای وجوب امر به معروف و نهی از منکر کافیست. تعبیری از وجود مقدس امام صادق(ع) است در رابطه با همین تاثیرپذیری است که می‌فرماید: کسی امر به معروف و نهی از منکر می‌شود که مومنی باشد و اندرزپذیر یا جاهلی باشد و نادان که بیاموزد و اثر امر به معروف و نهی از منکر در زندگی او روشن شود، همین که تحت تاثیر قرار می‌گیرد مومن، همین که جاهل تحت تاثیر امر به معروف و نهی از منکر قرار می‌گیرد کافی است.
شرط سومی که مطرح شده عبارت از این است که امر به معروف و نهی از منکر مربوط به کسانی است که اصرار بر گناه دارند، زیرا برخی از افراد به خاطر غفلتی که دارند، اتفاقی که می‌افتد مرتکب گناهی می‌شوند و سریع پشیمان می‌شوند و توبه می‌کنند، دچار عذاب وجدان می‌شوند، اینها حقیقتاً مانند بیماری هستند که در برابر میکروب مقاوم است، یعنی اراده او قوی‌تر از میکروبی است که به او لطمه وارد کرده یا درد و بیماری او یک بیماری سطحی است که زود علاج می‌شود. در این گونه موارد مسئله وجوب مطرح نیست چون خود فرد با توبه و پشیمانی و عذاب وجدانی که پیدا می‌کند در مسیر قرار می‌گیرد و همین خواست ما است اما کسانی که می‌بینید یک گناه را انجام می‌دهند، دهن کجی می‌کنند، بار دوم انجام می‌دهند دهن کجی انجام می‌دهند، نه به عالم دین توجه می‌کنند، نه به کلمات معصومین توجه می‌کنند، نه فضای جامعه اسلامی و دینی را محترم می‌شمارند، در فضای جامعه دینی رسماً مرتکب گناه می‌شوند و باکی هم ندارند و اگر تذکری هم به آنان داده شود در برابر این تذکر می‌ایستند و مقاومت می‌کنند و به درگیری می‌انجامد. اینها پیداست که تصمیم گرفتند در جامعه اسلامی گناه کنند، انسانهایی با چنین خصلتی باید مورد امر به معروف و نهی از منکر قرار بگیرند که البته خود دارای مراحلی است که به فضل پروردگار عالم در خطبه‌های آینده نسبت به مراتب مختلف امر به معروف و نهی از منکر اشاره خواهم کرد.
شرط چهارم و آخرین شرطی که فقها در رابطه با مسئله امر به معروف و نهی از منکر در کتب فقهی‌شان مطرح کردند عبارت از این است که در سایه امر به معروف و نهی از منکر مفسده‌ای به وجود نیاید؛ البته بعضی تعبیر کردند زیان و ضرر نداشته باشد، بعضی تعبیر کردند مفسده‌ای در کار نباشد. من در اینجا دو کلام از دو بزرگ نقل میکنم؛ کلامی از حضرت امام(قدس سره) و کلامی از استاد شهید مرتضی مطهری(رض)؛ شهید مطهری(رض) سخنی دارند و آن این است که از آنجا که فریضه امر به معروف و نهی از منکر دارای اهمیت خاصی است باید تلاش کنیم که به شکل صحیح اجرا شود و زیانبار نباشد، چون اگر زیانبار شد یک امر الهی تلقی نمی‌شود. ایشان اشاره می‌کنند اگر کسی بخواهد در پرتو امر به معروف و نهی از منکر خدمتی به اسلام بکند ولی در عوض مفسده‌ای را به بار بیاورد، در اینجا چنین امر به معروف و نهی از منکری ضرورت ندارد. سخن امام این است، خیلی جالب است، عمل امام هم روشن بود که امام دنبال این نبود که اگر در پرتو امر به معروف و نهی از منکر ضرری متوجه او شود، تبعید می‌شود، زندان می‌شود، دست از امر به معروف و نهی از منکر بردارد، ایشان می‌فرماید هرگونه ضرر جسمی موجب سقوط این تکلیف الهی نیست. خیلی جالب است این سخن، بلکه باید دید در قبال این امر و نهی چه به دست می‌آید و چه از دست می‌رود، ببینیم چه به دست آورده‌ایم و چه از دست داده‌ایم، اگر مسئله مهمی را در پرتو امر به معروف و نهی از منکر به دست آورده‌ایم ارزش آن را دارد که چیزی را از دست بدهیم و این مصلحت عالیه را به دست بیاوریم، این سخن زیبای امام است، بعد می‌فرماید در صورتی که حفظ شعائر دین و از بین بردن گمراهی نیازمند خون باشد، نه تنها از اموال گذشتن که جانبازی نیز در این شرایط واجب است. بنابراین اگر کسی صرف یک ضرر و زیان شخصی بگوید به من فحش می‌دهند و اهانت می‌کنند، پس بنابراین من در وادی امر به معروف و نهی از منکر وارد نشوم امام با صراحت می‌فرماید گاهی نیاز به از مال گذشتن و گاهی نیاز به از جان گذشتن است. آیات و روایاتی که ما داریم دستور به استقامت داده، در برابر مسائلی که برای انسان پیش می‌آید دستور به پایداری داده؛ در مسیر امر به معروف و نهی از منکر که نمونه‌اش حرکت نورانی سید و سالار شهیدان ابی‌عبدالله حسین است، شعار او این بود: «ارید ان آمر بالمعروف وان آمر بالمنکر» که می‌بینیم
پایان راه چنین امر به معروفی و نهی از منکری به کجا ختم شد و حسین بن علی نگفت چون احتمال خطر وجود دارد، چون ممکن است مفسده‌ای باشد پس بنابراین من در این راه اقدام نکنم و ورود کرد به قیمت جانش و به قیمت اسارت فرزندانش.
«إنَّ اللهَ يَأمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإحْسان وَ ايتاءِ ذي الْقُرْبيٰ وَ يَنْهيٰ عَن الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ البَغْيِ يَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرون»
پروردگارا ما را بیامرز. به اسلام و اسلاميان عزت عنايت فرما. در فرج مولا و مقتدایمان تعجيل فرما. پروردگارا به امام راحل و مراجع و علمای گذشته و بزرگوارانی که این ایام سالگرد رحلت آنهاست، به همه آنان روح و ریحان عنایت فرما. به رهبر معظم انقلاب اسلامی و سایر مراجع تقلید عزت، سلامت، طول عمر بابرکت مرحمت فرما. پروردگارا به خانوادههاي مکرم شهيدان صبر و اجر کرامت فرما. به بانوان عفت، به جوانان غيرت، به بازاريان انصاف و حسن عمل، به زائران و مجاوران حسن عاقبت مرحمت فرما. پروردگارا باران رحمتت را شامل حال امت اسلامي بگردان.
إنَّ أحْسَنَ الْحَديثِ وَ أبْلَغَ الْمَوْعِظَة کِتابَ اللهِ الْعَزيز
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم
(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ * إِنَّا أَعْطَيْنَاکَ الْکَوْثَرَ * فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ * إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ)
صدق الله العلي العظيم
خطبه دوم
السلام عليک يا بنت رسول الله، السلام عليک يا عمة ولي الله، السلام عليک يا بنت موسي بن جعفر، السلام عليک يا فاطمة إشفعي لنا في الجنة فإنَّ لک عندالله شأناً من الشأن
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمٰن الرحيم
الحمد لله رب العالمين و الصلاة و السلام علي سيدنا و نبينا حبيب إله العالمين أبا القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين المعصومين المکرمين
اللهم صل و سلم علي مولانا أمير المؤمنين علي بن أبي طالب و علي فاطمة الزهراء سيدة نساء العالمين و علي الحسن و الحسين سيدي شباب أهل الجنة و علي علي بن الحسين زين العابدين و إمام العارفين و علي محمد بن عليٍ الباقر و علي جعفر بن محمدٍ الصادق و علي موسي بن جعفرٍ الکاظم و علي علي بن موسي الرضا المرتضي و علي محمد بن عليٍ الجواد و علي علي بن محمدٍ الهادي و علي الحسن بن علي الزکي العسکري و علي الحجة القائم المهدي حججک علي عبادک و أمنائک في بلادک بهم نَتَوَلّيٰ و من أعدائهم نَتَبَرَّئُ اليٰ يوم القيامه
عباد الله اوصيکم و نفسي بتقوي الله
بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش میکنم، امیرمومنان به دو چیز عمده سفارش می‌کنند: « علیکم بلزوم الیقین و التقوی»؛ به پایبندی به یقین و تقوا سفارش می‌کنند، « فانهما یبلغانکم جنه المأوی»[2]؛ زیرا این دو شما را به بهشت برین می‌رسانند. انسانهایی که در زندگیشان یقین حاکم است، تردید و شک و حیرت و دو دلی حاکم نیست. انسانهایی که اهل تقوا هستند پایان راه و مسیرشان بهشت برین الهی است. در خطبه دوم به بیان مناسبت‌ها و نکاتی چند اشاره میکنم؛ اولین مناسبت هفدهم ماه ربیع الاول، یعنی فردا روز شنبه مصادف است با چند مناسبت؛
اولین مناسبت میلاد فرخنده رسول گرامی اسلام، خاتم انبیاء محمد مصطفی است.
مناسبت دوم میلاد با سعادت ششمین امام و پیشوا، وجود مقدس امام صادق(ع) است. این روز به عنوان روز اخلاق و مهربانی هم نامگذاری شده است، قاعدتاً بخاطر میلاد با سعادت پیامبر(ص) و امام صادق(ع) است و آخرین روز هفته وحدت است که از روز دوازدهم ماه ربیع الاول آغاز شد. واقعیت مطلب این است که میلاد نبی گرامی اسلام شروع یک مقطع عظیم در تاریخ بشریت است، پیامبر اکرم طلیعه رحمت است، با میلاد او چند اتفاق مهم رخ داد، بت‌ها افتادند، بت‌های اطراف کعبه به رو افتادند، ایوان کسری شکست و چهارده کنگره آن فروریخت، دریاچه ساوه خشکید و آتشکده هزار ساله فارس به یکباره خاموش شد و این یک پیام مهمی به جهانیان بود که این میلاد و تولد با میلادها و تولدهای دیگر متفاوت است، این پیام دهنده حرکت بزرگی در سطح دنیاست، از بت دیگر اثری نخواهد بود، از آتش پرستی اثری نخواهد بود، این پیام میلاد نبی اکرم است، از بزرگترین برکات این میلاد با سعادت ارتقاء جایگاه انسان است. انسان در عصر جاهلیت با انسانی که در پرتو رهنمودها و هدایت‌های پیامبر رشد کرد تفاوت از زمین تا آسمان است، همچنین میلاد با سعادت امام صادق(ع) و انوار تابناک این امام همام، هدایتگری‌های این امام همام چقدر تاثیر در فضای جامعه آن روز گذاشت. وظیفه ما چیست؟ ما به عنوان امت این پیامبر، پیروان این امام چه کنیم؟ اولین گام این است که معارف اینها را فرا بگیریم خودمان را پایبند دستورات اینها قرار بدهیم آن هم در دنیایی مثل دنیای امروز که فتنه، تفرقه، سراسر عالم را فراگرفته است، دشمنان کینه‌توز اسلام دنبال این هستند که در صفوف امت اسلامی تفرقه ایجاد کنند. عراق را ببینید، سوریه، لبنان، یمن را ببینید، سایر کشورها را ببینید، دشمنان ما چه خوابی برای امت اسلامی دیده‌اند؟ راه نجات از همه این تفرقه‌ها این است که پایبند سیره پیامبر، پایبند برنامه‌های پیامبر و اهل بیت عصمت و طهارت باشیم، راه نجات این است، امروز دشمن ما نه به سنی رحم می‌کند و نه به شیعه، زیرا هم دشمن سنی است و هم دشمن شیعه. دشمن امکانات گسترده‌ای از سران کشورهای عربی و اسلامی می‌گیرد برای ایجاد تفرقه. من اشاره میکنم به جریان حلب و غوغایی که امروز در دنیای کفر ایجاد شد بخاطر این پیروزی موفق، به این نکته اشاره خواهم کرد، بنابراین با کنفرانس‌ها و همایش‌ها و با عمل کردن به رفتار اسلامی و دینی باید به گونه‌ای رفتار کنیم که پیامبر اکرم امروز از ما راضی باشد. امام صادق(ع) امروز از ما راضی باشد، این فرصت‌های عظیم الهی و اسلامی را به تهدید تبدیل نکنیم.
نکته دیگری که می‌خواهم عرض کنم 27 آذرماه سالروز شهادت آیت الله محمد مفتح است، این روحانی فداکاری که در راه وحدت حوزه و دانشگاه دعوت حق را لبیک گفت. دشمنان نمی‌خواستند بین حوزویان و دانشگاهیان آن هم توسط عناصر این چنین وحدت ایجاد بشود، امام چه تعبیر زیبایی در رابطه با وحدت حوزه و دانشگاه دارند، تعبیر امام این است، قشر روحانی و دانشگاهی اینها باید چشم‌هایشان را باز کنند و همه با هم برادر وار بدون اختلاف کلمه همه با هم به پیش بروند و این نهضت را به آخر برسانند. یعنی باری که بر دوش حوزویان و باری که بر دوش دانشگاهیان است این است که دوش به دوش هم در این جهت حرکت کنند تا ما این انقلاب عظیممان را به دست با کفایت حضرت بقیة الله الاعظم (عج) برسانیم.
مسئله سوم آزادی حلب است که من کمی در اینجا صحبت دارم؛ حادثه مهمی بود، مهمترین رویداد خبری در این سال‌های اخیر محسوب می‌شد. در دنیا بازتاب گسترده‌ای داشت من اخبار را ملاحظه می‌کردم، خوب است بدانید امروز دنیای کفر امروز ارتجاع منطقه به عزا نشسته‌اند. خیلی جالب بود برای من که فرانسه مهد آزادی مردم سوریه‌ای که با مقاومتشان حلب را از دست اشغالگران آزاد کردند آنچنان به خشم آمده و عزا گرفته که چراغ‌های برج ایفل را خاموش کرده است. این نشانة اقتدار امت اسلامی است که دشمن به خشم آمده و عزاگرفته است، مجلس انگلیس جلسه فوق العاده تشکیل می‌دهد، دانمارک به عزا می‌نشیند، سفیر ما را و سفیر روسیه را انگلستان و بعضی از کشورها احضار می‌کنند، برای چه؟ مگر چه اتفاقی افتاد؟ مگر شما دنبال این نبودید که با تروریست مبارزه کنید؟ ملت قهرمان سوریه نیروهای مردمی سوریه آمدند این اشغالگران را مفتضحانه بیرون کردند، شنیدم عده‌ای با پای برهنه تسلیم رزمندگان شدند و این نشانه اقتدار امت اسلامی است. اینکه امام ما و رهبر عزیز ما روی مقاومت تکیه می‌کنند، نه تسلیم و مذاکره بدون نتیجه، این است. اگر چنین در صحنه بمانیم خدا وعده پیروزی داده و پیروزی با ماست، این وضعیت حلب است. حلب دومین شهر بزرگ سوریه است، از نظر اقتصادی جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد، هم مرز با ترکیه است، ترکیه امروز متاسفانه به عنوان یک کشور اسلامی عزا گرفته ، چند روز قبل که مسئله آزادی حلب مطرح شد، عده‌ای را بسیج کردهاند اطراف سفارت ما که علیه ایران اسلامی شعار بدهند، کجایید؟ چه می‌کنید؟ ما این پیروزی را به مردم قهرمان سوریه، به جبهه مقاومت، به ملت ایران، به خانواده شهدای مدافع حرم تبریک عرض می‌کنیم. انشاءالله امیدواریم که این پیروزی‌ها ادامه پیدا کند، روزی عراق آزاد شود از دست تروریست‌ها، روزی سوریه آزاد شود، روزی یمن آزاد شود و کل فضای کشورهای اسلامی و آن جبهه بیداری اسلامی انشاءالله آن حرکت بالنده اسلامی را پیدا کند. ملاقاتی جناب عبدالله رمضان دبیر کل جهاد اسلامی با رهبر فرزانه انقلاب داشت، نکات مهمی در آنجا مطرح شد، رهبری فرمودند اگر این جوانان فلسطینی، این اتحاد و یکپارچگی بین مسلمانان علیه صهیونیست‌ها بیفتد و مسلمانان با هم متحد شوند بعد از 25 سال اثر و نشانه‌ای از رژیم صهیونیستی در جهان نخواهد بود. جناب رمضان عبدالله یک طرح 10 ماده‌ای آورده بود و رهبری فرمودند این طرح نباید روی کاغذ بماند، چند بند از این طرح این است:
تاکید بر مبارزه؛ نفی کامل قراردادهای سازش؛ اصرار بر اتحاد گروه‌های فلسطینی و محکوم کردن تلاش‌های بعضی از کشورهای مرتجع منطقه. انشاءالله امیدواریم این اقدامات به سرانجام برسد و دارای نتایج خوبی باشد.
«ربنا آتنا في الدنيا حسنةً و في الآخره حسنةً و قنا عذاب النار»
پروردگارا ما را بيامرز. به اسلام و اسلاميان عزت عنايت فرما. پروردگارا توطئههای دشمنان را به خودشان برگردان. انقلاب ما را در میان ملل جهان سربلند نگاه دار. به امام امت روح و رضوان عنایت فرما. به مراجع بزرگوار تقلید گذشته و به علمایی که از میان ما رفتهاند، به خصوص مرحوم آیت الله شهید صدر و خواهر مظلومهاش و علمای بزرگ دیگر که صاحب آثار و تألیفاتند و برکات فراوانی در جامعه ما داشتهاند، خدایا به همه آنان روح و ریحان عنایت فرما. به رهبر عزیز انقلاب، به مراجع بزرگوار تقلید سلامت عنایت فرما. به این مردم خوب ما که در همه ساعات خودشان را وقف اسلام و انقلاب کردهاند، خدایا عزت دنیا و آخرت مرحمت فرما. باران رحمتت را شامل حال امت اسلامي بگردان.
إنَّ أحْسَنَ الْحَديثِ وَ أبْلَغَ الْمَوْعِظَة کِتابُ اللهِ الْعَزيز
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمٰن الرحيم
(الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ * الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ * مَالِکِ يَوْمِ الدِّينِ * إِيَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاکَ نَسْتَعِينُ * اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ * صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّينَ)
صدق الله العلي العظيم