بسمه تعالی مشروح خطبه های نماز جمعه حضرت آیت الله حسینی بوشهری
مورخ 97/03/18 خطبه شماره 151 |
خطبه اول
السلام عليکم و رحمت الله و برکاته، السلام عليک يا حجة الله، السلام عليک يا بقية الله في أرضه، السلام علي المهدي الذي وعد الله عز و جل أن يملأ به الأرض عدلاً و قسطاً کما ملئت ظلماً و جوراً
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله نَحْمَدُهُ و نَسْتَعينُهُ و نَسْتَغْفِرُهُ و نَسْتَهْديهِ و نُؤمِنُ بِهِ و نَتَوَکَّلُ عليه و نعوذ بالله من شُرورِ أنفسنا و من سيئات أعمالنا و نشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريک له و نُصَلّي و نُسَلِّمُ علي حبيبه و نجيبه و خيرته في خلقه، حافظ سِرِّهِ و مُبَلِّغِ رسالاته، بشير نعمته و نذير نقمته، سيدنا و نبينا حبيب إله العالمين أبا القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين المعصومين المُکَرَّمين الهدات المهديين و اللعن الدائم علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين آمين يا رب العالمين
عبادالله اوصیکم و نفسی بتقوی الله.
قال مولانا و مقتدانا الامام الصادق علیه السلام« أُوصِيكَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ بِرِّ أَخِيكَ الْمُسْلِمِ، وَ أَحِبَّ لَهُ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِكَ، وَ اكْرَهْ لَهُ مَا تَكْرَهُ لِنَفْسِكَ، وَ إِنْ سَأَلَكَ فَأَعْطِهِ، وَ إِنْ كَفَّ عَنْكَ فَاعْرِضْ عَلَيْه»[1]
بندگان خدا خودم و شما را به تقوای الهی سفارش میکنم، محمد بن مسلم میگوید شخصی بر من وارد شد بهاتفاق هم خدمت امام صادق (علیهالسلام) شرفیاب شدیم، در هنگام خداحافظی این شخص همراه من به امام صادق (علیهالسلام) عرض کرد «یا ابن رسولالله اوصنی» یعنی سفارشی، وصیتی، نصیحتی پندی کلامی عنایت بفرمایید، امام (علیهالسلام) فرمود «أُوصِيكَ بِتَقْوَى اللَّهِ » سفارش من به تو این است که تقوای الهی را در مسیر زندگیات رعایت کنی.
نکته دوم: «وَ بِرِّ أَخِيكَ الْمُسْلِمِ» به برادر دینیات به برادر مسلمانت نیکوئی کن، به او نیکی کن و بعد فرمود «وَ أَحِبَّ لَهُ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِكَ، وَ اكْرَهْ لَهُ مَا تَكْرَهُ لِنَفْسِكَ» رابطهات با برادران مسلمانت اینگونه باش، آنچه برای خود میپسندی برای برادران مسلمانت بپسند و آنچه را برای خود نمیپسندی نسبت به برادران مسلمانت نپسند و بعد فرمود «وَ إِنْ سَأَلَكَ فَأَعْطِهِ، وَ إِنْ كَفَّ عَنْكَ فَاعْرِضْ عَلَيْه» اگر از تو درخواستی کرد به او بده دریغ نکن اما اگر به هر دلیل سکوت کرد و چیزی نگفت اما نیازمند است تو عرضه کن بر او و تو چیزی که در اختیارداری در اختیار او قرار بده این رابطه افراد در یک جامعه اسلامی و یک جامعه دینی است، غمخوار هم هستند به هم کمک میکند مهربان هستند بامحبتاند همه خود را عضو یک خانواده میدانند بنابراین کلام امام صادق (علیهالسلام) برای همه ما جنبه آموزندگی دارد ما در خطبه اول هفتههاست بحثی را شروع کردهایم و در این هفتههای اخیر سرفصل جدیدی در رابطه با بحث امربهمعروف و نهی از منکر مطرح کردهایم تحت عنوان معیارهای شناخت معروف و منکر؛ گفتیم بهجای اینکه ما به تکتک مصادیق معروف و منکر بپردازیم و اشارهکنیم، مناسب این است که معیارهایی را ما معین کنیم در قالب این معیارها خودبهخود مصادیق معروف و منکر شناخته میشود در هفته گذشته و در خطبه گذشته معیاری را که ارائه دادیم و گفتیم آنچه موجب سلامت جامعه میشود، معروف است و هر آنچه به فساد جامعه منجر میشود منکر است.
امروز عنوان دیگری را و معیار دیگری را بهعنوان معیار معروف و منکر مطرح میکنیم. آن معیار عبارت از این است که هر سیاست و هر برنامهریزی و هر رفتاری در یک جامعه اسلامی که به رشد مادی و معنوی جامعه کمک کند به رشد اخلاقی جامعه کمک کند به رشد علمی و اقتصادی جامعه کمک کند چنین سیاستگذاری و چنین برنامهریزی و چنین رفتار و اقدامی مسلم از مصادیق معروف شناخته میشود و هر بیتوجهی به سیاستگذاری درست هر بیتوجهی به برنامهریزی درست در جهت شکوفایی برنامههای اقتصادی، رشد علمی، رشد اخلاقی و فضیلتهای اخلاقی این بهعنوان منکر است، یعنی در یک جامعه اسلامی افراد چه مرد و چه کارگزاران یک نظام اسلامی باید همتشان بر این باشد که فضائل اخلاقی را در جامعه بسط بدهند و گسترش بدهند و زمینههایی که تأثیرگذار است در رشد اخلاقی این زمینهها را ایجاد کند امکاناتی که باید فراهم کنند؛ فراهم کنند، چه در مرحله سیاستگذاری چه در مرحله برنامهریزی و چه در مرحله اقدام و عمل خروجی اقدامات آنها و سیاستگذاری و برنامهریزی آنها تجلی جلوههای اخلاقی در یک جامعه دینی و اسلامی باشد.
امیرالمؤمنین (علیهالسلام) در عهدنامه مالک اشتر سفارش به مالک میکند که تو بهعنوان یک کارگزار حکومت اسلامی و نماینده امیرالمؤمنین اینها را بهعنوان دستور کار خودت قرار بده لذا مجموعه کارگزاران نظام ما که انقلاب ما ملهم از حکومت امیرالمؤمنین (علیهالسلام) و انقلاب امیرالمؤمنین است باید در دستور کار قرار بدهند.
در نامه 53 کلامی که امیرالمؤمنین (علیهالسلام) به مالک اشتر خطاب میکند برای گسترش فضائل اخلاقی در جامعه گسترش رستگاری در جامعه و به سعادت رساندن آحاد جامعه و پرهیز داده جامعه از بدبختی و شقاوت این است.
تعبیر مولی این است:« أَمَرَهُ بِتَقْوَى اللَّهِ» اولین نکتهای که سفارش میکنند که جانمایه یک جامعه اسلامی است تقوا است، تقوا جانمایه جامعه اسلامی است « أَمَرَهُ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ إِيْثَارِ طَاعَتِهِ»یعنی اطاعت خداوند را مقدم بدارد«وَ اتِّبَاعِ مَا أَمَرَ بِهِ فِي كِتَابِهِ مِنْ فَرَائِضِهِ وَ سُنَنِهِ» یعنی اینها در یک جامعه اسلامی باید گسترش پیدا کند واجبات کتاب الهی مستحبات کتاب الهی، آنچه جامعه دینی و اسلامی را به صلاح و سداد میکشاند، سفارش امیرالمؤمنین این است «الَّتِي لَا يَسْعَدُ أَحَدٌ إِلَّا بِاتِّبَاعِهَا » کسی به رستگاری و سعادت نمیرسد مگر در پرتو پیروی ازآنچه در کتاب خداست، یعنی جامعه باید با آموزههای دینی آشنا بشود، با معارف دینی آشنا و شناخت پیدا کند، تمام کسانی که چنین اقدامی میکنند اگر روحانیت در گسترش فضائل نقش دارد بهترین معروف را انجام میدهد، اگر کارگزاران نظام چنین میکنند بهترین معروف انجام میدهد، اگر توده مردم اگر نسل جوان و انقلابی ما همتش این است که مثلاً در این فصل تابستان پیشروی ما و تابستانی که ما در آینده خواهیم داشت بگویند سه ماه دو ماه، کمتر نسل جوان نیاز به یک آموزشهای دینی دارد، نیاز به آموزشهای مکتب دارند کسانی که آستینها را بالا میزنند بازاری ما آستین را بالا میزند و مبلغ پول هزینه میکند برای این کارها اینها معروف است در جامعه اسلامی است، گسترش فرهنگ اسلامی، سیاستگذاری، برنامهریزی، اقدام و عمل.
زیرا از منظر اسلام رشد فرد و جامعه در پرتو عمل به آموزههای دینی است، کی افراد در جامعه رشد میکنند؟ کی جامعه رشد میکند؟ موقعی که فضائل اخلاقی در جامعه شکل بگیرد و اتفاق بیفتد.
برادران و خواهران من، ما با شرایط خاصی امروز در دنیا مواجه هستیم مورد تهدیدیم حالا دشمنان ما که 40 سال است دارند ما را تهدید میکنند ولی امروز فکر جوان ما مورد تهدید است، اندیشه جوان ما مورد تهدید است، روح و روان جوان ما مورد تهدید است اگر ما ساکت بنشینیم و بیتفاوت از کنار ماجرا عبور کنیم چه اتفاقی خواهد افتاد، آن اتفاقی که نه از تاکنشان خواهد ماند و نه از تاکنشان.
بنابراین همه باید همت کنند بخصوص در این فضای معنوی و روحانی ماه مبارک رمضان که بسیج کنیم خودمان را برای این مسائل.
من نمی خواهم این خطبه را ادامه بدهم چون احساس میکنم عزیزانی در حیاط مصلی روی آسفالت گرم نشستهاند تابش خورشید بالای سر آنهاست و من که اینجا خطبه میخوانم از این عزیزان شرمندهام، سخن را کوتاه کنم و به خطبه دوم بپردازم.
اِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الإِحْسانِ وَ إِیتاءِ ذِی الْقُرْبى وَ یَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ الْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ.
پروردگارا ما را بیامرز، به امام راحلمان روح و رضوان عنایت فرما، به رهبر عزیز و فرزانه انقلابمان و سایر مراجع تقلید عزت دنیا و آخرت مرحمت بفرما، پروردگارا توطئههای دشمنان کینهتوز ما را به خودشان برگردان، عاقبت این جمع را ختم به خیر بگردان، به خانواده مکرم شهیدانمان صبر و اجر عنایت بفرما، به رزمندگانمان عزت عنایت بفرما، به عزیزانی که در عرصههای مختلف، عرصههای اقتصادی سیاسی عرصههای مختلف مجاهدانه به این کشور خدمت میکنند عزت دنیا و آخرت مرحمت بفرما، پروردگارا از تو میطلبیم و از تو میخواهیم حوائج ما را در این ماه شریف برآورده بگردان.
«إنَّ أحْسَنَ الْحَديثِ وَ أبْلَغَ الْمَوْعِظَة کِتابُ اللهِ الْعَزيز»
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ﴿۱﴾ اللَّهُ الصَّمَدُ ﴿۲﴾ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ﴿۳﴾ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿۴﴾
خطبه دوم
السلام علیک یا بنت رسول الله؛ السلام علیک یا بنت ولی الله؛ السلام علیک یا بنت موسی بن جعفر؛ إشفعي لنا في الجنة فإنَّ لک عندالله شأناً من الشأن.
أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
الحمدلله رب العالمین باری الخلائق الاجمعین و نصلی و نسلم علی حبیبه و رسوله أبا القاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین.
اللهم صل و سلم علي مولانا أمير المؤمنين علی بن ابی طالب و علي فاطمة الزهراء سيدة نساء العالمين و علي الحسن و الحسين سيدي شباب أهل الجنة و علي علي بن الحسين زين العابدين و إمام العارفين و علي محمد بن عليٍ الباقر و علي جعفر بن محمدٍ الصادق و علي موسي بن جعفرٍ الکاظم و علي علي بن موسي الرضا المرتضي و علي محمد بن عليٍ الجواد و علي علي بن محمدٍ الهادي و علي الحسن بن علي الزکي العسکري و علي الحجة القائم المهدي حججک علي عبادک و أمنائک في بلادک بهم نَتَوَلّي و من أعدائهم نَتَبَرَّئُ الي يوم القيامه.
قال مولانا و مقتدانا الامام الصادق علیه السلام:« قال لابی بصیر حین ما سال عنه جُعِلْتُ فِدَاكَ أَ شِيعَتُكُمْ مَعَكُمْ قَالَ نَعَمْ إِذَا هُمْ خَافُوا اللَّهَ وَ رَاقَبُوهُ وَ اتَّقَوْهُ وَ أَطَاعُوهُ وَ اتَّقَوُاالذُّنُوبَ فَإِذَا فَعَلُوا ذَلِكَ كَانُوا مَعَنَا فِي دَرَجَتِنَا الْخَبَر»[2]
ابو بصیر میگوید محضر امام صادق (علیهالسلام) شرفیاب شدم یک پرسش مطرح کردم، آقا امام صادق (علیهالسلام) شیعیان شما فردای قیامت با شما هستند، در کنار شما هستند در درجه شما هستند؟ حضرت فرمود، بله: ولی شرط دارد، «نَعَمْ إِذَا هُمْ خَافُوا اللَّهَ» اگر خداترس بودند «وَ رَاقَبُوهُ» مراقب خودشان بودند مراقبت کردند دستورات الهی را رعایت کردند «وَ اتَّقَوْهُ» تقوا را پیشه کردند «وَ أَطَاعُوهُ »اطاعت خدا را انجام دادند «وَ اتَّقَوُاالذُّنُوبَ »از گناهان پرهیز کردند، بعد فرمود «فَإِذَا فَعَلُوا ذَلِكَ» اگر این بسته را فراهم کردند «كَانُوا مَعَنَا فِي دَرَجَتِنَا الْخَبَر» شیعیان ما با این ویژگی ها در درجه و جایگاه ما قرار دارند،این نکته بسیار ارزشمندی است که وجود امام صادق علیهالسلام فرمود.
در خطبه دوم به بیان مناسبتها و نکاتی اشاره میکنم:
اولین نکته: برداران و خواهران! ماه مبارک رمضان در حال اتمام است، روزهای آخر ماه رمضان را میگذرانیم از خدای بزرگ میطلبم و از خدا درخواست میکنم خدایا به عزتت به جلالت به کبریائیات اعمال ما را، عبادات ما را، دعاهای ما، را نیایشهای ما را در این ماه شریفی که برما گذشته است از ما بپذیر، خدایا برای روزها و شبهای باقیمانده ماه مبارک رمضان هم نسبت به آنچه موفق نشدهایم به ما توفیق عنایت فرما.
من همینجا باید تشکر کنم از عزیزانمان از نیروی انتظامی از همه دستاندرکارانی که مراسم شبهای احیاء را برنامهریزی کردند مراقبت کردند و خدمت کردند همهکسانی که نقش داشتند برای هرچه بهتر برگزار شدن مراسم شبهای احیاء.
نکته دومی که میخواهم اشارهکنم خوشبختانه امروز سردار عزیزمان سردار قاآنی جانشین فرمانده سپاه قدس نکات بسیار خوبی را در رابطه با فلسطین قدس و کینه، کینهتوزان مطرح فرمودهاند، من هم اشاره کوتاهی در این زمینه داشته باشم، که هفت دهه میگذرد این هفت دهه، هفت دهه فاجعهبار است، که سرزمین فلسطین غصب شد، قبله اول مسلمانان غصب شد و مورد بیحرمتی دشمنان قرار گرفت، و اگر بخواهیم عوامل اینها را بررسی کنیم، در رأس آن دولت انگلیس است، من نمی خوام به تمام تاریخچه آنچه اتفاق افتاد و بعد هم دولتهای مستکبر دست در دست هم گذاشتهاند و چنین فاجعهای را برای مردم فلسطین رقم زدند از آن روز که این اتفاق افتاده تا الآن فجایعی گذشته بر مردم مظلوم فلسطین، حوادث صبرا و شکیلا و دهها حادثه ازاین دست چه تعداد به شهادت رسیدهاند چه تعداد آواره شدند، از خانه و کاشانهشان رانده شدند، که خدا میداند.
متأسفانه سازمانهای بینالمللی هم سکوتی مرگبار داشتند، همکاری در این زمینه نکردند، آن سالهای اولیه چند کشور عربی خواستند اقدامی بکنند نهتنها کمکی نتوانستند به فلسطین بکنند به خاطر همکاری آمریکا، همکاری انگلیس و فرانسه با رژیم خبیث اسرائیل نهتنها کمکی به فلسطینیان نکردند ارتششان شکست خورد و بخشی از سرزمینشان را هم از دست دادند، این شرایطی بود که آن روز اتفاق افتاد، بعد هسته مقاومت سازمان آزادیبخش فلسطین تشکیل شد متأسفانه اینها هم چون با معیار اسلام با معیار جهاد، با معیار شهادت وارد عرصه کار نشدند به حس ناسیونالیستی روی آوردند خروجی نداشت، با پیروزی انقلاب اسلامی، جان تازهای گرفتند اما چون فکرشان و نگاهشان و دیدشان فکر دینی و اسلامی نبود باز افول کردند، و یک جریان انحرافی به وجود آمد که این جریان انحرافی هم چنان به آرمانهای فلسطین ضربه وارد میکند، این شرایطی است که متأسفانه بر فلسطین گذشته و وضعیت ناگواری است که بر مردم فلسطین گذشته است.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این انقلاب به رهبری آن قائد بزرگ حضرت روحالله سفارت اسرائیل بسته شد، سفارت فلسطین مستقر شد، و اعلام شد و امام با فریاد رسا اعلام کردند این غده سرطانی باید از منطقه از بین برود، و بعد روزی را بهعنوان روز جهانی قدس اعلام کردند که چند دهه از این حرکت بزرگ و مقدس میگذرد و من همینجا لازم میدانم از حضور ملت ایران عموماً در مناطق گرمسیر گرمای بالای 50 و چند درجه به خیابانها امروز مردم آمدهاند، و فریاد مرگ بر اسرائیل و مرگ بر آمریکا سر دادند و مردم عزیز ما در شهر قم استان قم هم دیدیم با چه جمعیتی حضور پیدا کردند و امروز هم به عشق امام به عشق اسلام به عشق انقلاب و مکتب گرمای تابستان و گرمای سخت را تحمل میکنند تا بیان کنند به دنیا، به ترامپ بگویند ما هنوز بر سر آرمان هایمان هستیم و دست از آرمان هایمان برنمیداریم.
ملت فلسطین امروز به اعتمادبهنفس رسیده است، دیدید آن توطئهای که در اردیبهشتماه راه انداختهاند و آمریکا سفارش را به بیتالمقدس منتقل کرد، چه تعداد به خیابانها رفتند بهعنوان روز بازگشت ما به خانه و کاشانهمان باید برگردیم، چه تعداد شهید دادند چه تعداد مجروح دادند و من همینجا عرض بکنم اینهایی که نشستهاند در جلسه عیش و نوش جشن گرفتند برای انتقال پایتخت اسرائیل به بیتالمقدس اینها در اوج انزوا قرارگرفتهاند.
چند تا کشور با آمریکا همراهی کردند یک تعداد کشور مزدور که همراهیشان را با آمریکا اعلام کردند چند روز قبل در شورای امنیت خواست قطعنامه صادر کند به نفع اسرائیل و علیه فلسطینیان و جبهه مقاومت، آمریکا تنها ماند این اوج انزوای آمریکا در دنیا است.
امسال در بیست و نهمین سالگرد ارتحال حضرت امام قدس الله نفسه زکیه؛ آن عزیز عزیزان، آن عزیزی که نامش جاودانه تاریخ شد، جمعیت آمدند، مرقد امام درعینحال که ماه مبارک رمضان بود، رهبر عزیز و فرزانه انقلابمان سخنان زیبایی آنجا مطرح کردند، تشبیه کردند مشی سیاسی و حرکت انقلابی امام را و مظلومیت امام را با جدش امیرمومنان علی (علیهالسلام)، هم در بعد اقتدار و هم در بعد پیروزی، و هم در بعد مظلومیت.
من باز نگرانم به خاطر شرایطی که عزیزان ما در بیرون مصلی دارند واقعاً نمیدانم چگونه سخن را ادامه بدم من بنا داشتم که درباره ویژگیها و شاخصهای خط امام سخن بگویم، به دو سه نکته اشاره میکنم که انشالله امیدوارم منو ببخشید.
امام، اسلام ناب محمدی را وارد فرهنگ سیاسی این کشور کرد، جاذبه و دافعه انقلابی امام بهگونهای بود امام دشمنی شخصی باکسی نداشت، و اگر کسی با انقلاب و مکتب دشمنی میکرد امام هم با او دشمنی میکرد، تصمیمات امام بر اساس محاسبات معنوی و توکل به خدا شکل میگرفت، و کسب رضایت حقتعالی معیار و ملاک برای امام بود، تقوا در همه مسائل فردی و اجتماعی امام نقشآفرین بود، و نقش مردم در انقلاب امام و اعتماد مردم به امام از جلوههای زیبای انقلاب اسلامی ماست، معیار امام در ارزشیابی نسبت به افراد حال فعلی افراد بود، امام به سابقه افراد نگاه نمیکردند امام میفرمودند چه کسی امروز در وسط میدان است این انسان باید از او تعریف و تمجید بشود کسانی که فاصله گرفتند از حرکت انقلابیشان اینها قابلتحسین نیستند از نگاه و منظر امام.
امام شتابزده نبود، امام در مقابل دشمنانش شجاع و نترس بود، امام اولویتها را در نظر میگرفت، امام به نصرت الهی اعتماد داشت و خلاصه باید عرض بکنم امروز شرایط کشور ما عزیزان برادران خواهران، آخرین جمله سخنان من هست، دشمن در عرصه جنگ اقتصادی فشار روانی و عملی میخواهد جمهوری اسلامی را تحت منگنه قرار بدهد، ولی به فضل پروردگار عالم با رهبری رهبر عزیز و فرزانه انقلاب حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای، خلف صالح آن امام راحل انشاالله خدشهای همانگونه که در طول این چند سال وارد نشده، وارد نخواهد شد.
«رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»
پروردگارا ما را بیامرز، به اسلام و اسلامیان عزت عنایت بفرما، امروز در جلسه ما شخصیتهای بزرگی حضور دارند، دبیر محترم شورای نگهبان حضور دارند، فرزندان امام حضور دارند، و آمدهاند بگویند روز جهانی قدس روز میراث امام است امروز آمدهاند آنها هم در کنار مردم باشند و به این میراث امام افتخار کنند، پروردگارا حوائج شرعیه ما را برآورده بگردان، تا از ما راضی نشوی ما را از این دنیا مبر، به رزمندگان عزیزمان که درصحنههای مختلف رویاروی دشمن میایستند عزت عنایت بفرما.
«إنَّ أحْسَنَ الْحَديثِ وَ أبْلَغَ الْمَوْعِظَة کِتابُ اللهِ الْعَزيز»
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم
إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ *فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ *إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ