تفسیر سوره بقره آیه 41 مورخ 95/01/18

چاپ

درس تفسیر حضرت آیت‎الله حسینی بوشهری (دامت برکاته)

موضوع کلی: تفسیر سوره «بقره»                                                تاریخ:  18فروردین 1395

موضوع جزئی: تفسیر آیه 41                                                                   مصادف با: 27 جمادی الثانی 1437

سال تحصیلی: 95-94                                                                                                  جلسه: 94

                          

 

 

 

 

«الحمدلله رب العالمين و صلي‌الله علي محمد و آله الطاهرين و اللعن علي اعدائهم اجمعين»

تفسیر آیه41                                                                           

«وَ آمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقاً لِمَا مَعَكُمْ وَ لاَ تَكُونُوا أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ وَ لاَ تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَناً قَلِيلاً وَ إِيَّايَ فَاتَّقُونِ»[1]؛ و به آنچه نازل كرده‌ام ‌[قرآن‌] ايمان بياوريد! كه نشانه‌هاى آن، با آنچه در كتاب‎هاى شماست مطابقت دارد و نخستين كافر به آن نباشيد! و آيات مرا به بهاى ناچيزى نفروشيد! (و به خاطر درآمد مختصرى، نشانه‌هاى قرآن و پيامبر اسلام (ص) را كه در كتب شما موجود است، پنهان نكنيد!) و تنها از من (و مخالفت با دستورهايم) بترسيد (نه از مردم).

در جلسه گذشته به موضوع مصدِّق بودن قرآن نسبت به تورات و انجیل، اشاره‎ مختصری شد و این سؤال مطرح شد که آیا قرآن مندرجات تورات و انجیل را تصدیق کرده است یا خیر؟

عرض شد که در برخی از آیات قرآن، مندرجات تورات و انجیل تصدیق شده است که از آن جمله می‎توان به آیات ذیل اشاره کرد؛

1- «وَ لَمَّا جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ»[2]؛ و هنگامى كه فرستاده‌اى از سوى خدا به سراغشان آمد با نشانه‌هايى كه نزد آنها بود مطابقت داشت.

2- «وَ أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَ مُهَيْمِناً عَلَيْه»[3]؛ و اين كتاب ‌[قرآن‌] را به حق بر تو نازل كرديم، در حالى كه كتب پيشين را تصديق مى‌كند و حافظ و نگاهبان آنهاست.

برخی از مبلغان مسیحی از آیات مذکور به نفع خود استفاده کرده‎اند و مسأله تحریف تورات و انجیل را انکار کرده‎ و مدعی شده‎اند که بعد از بعثت پیامبر اسلام (ص) و نزول قرآن، تحریفی در تورات و انجیل رخ نداده است و اگر تحریفی نیز بوده است مربوط به قبل از بعثت و نزول قرآن است.

در پاسخ به این ادعا گفته شده است که مصدِّق بودن قرآن نسبت به انجیل و تورات، به معنای مساوی بودن این دو کتاب با قرآن یا عدم تحریف آنان نیست زیرا رابطه بین قرآن و بین تورات و انجیل عموم و خصوص مطلق است؛ به تعبیر روشن‎تر آنچه که در تورات و انجیلِ تحریف نشده، موجود است در قرآن نیز ذکر شده است اما این‎گونه نیست که الزاماً آنچه که در قرآن ذکر شده است، در تورات و انجیل نیز بیان شده باشد زیرا هرچند که قرآن مصدِّق کتاب‎های قبل از خود است اما نسبت به آنان برتری دارد.

به علاوه حضرت عیسی (ع) نسبت به رسول گرامی اسلام (ص)، از عنوان «مبشِّر» استفاده کرده است: «مُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ»[4]؛  بشارت‌دهنده به رسولى كه بعد از من مى‌آيد و نام او احمد است.

برخی از مفسرین در رابطه با کلمه «مبشِّر» گفته‎اند که اساساً بشارت در مواردی مطرح می‎شود که انتظار خبر جدیدی وجود دارد لذا اگر قرآن مشتمل بر برنامه تازه نباشد و نسبت به تورات و انجیل مطلب جدیدی نداشته باشد، عنوان بشارت در اینجا معنایی نخواهد داشت.

نکته دیگری که در رابطه با مصدِّق بودن قرآن قابل ذکر می‎باشد این است که نَسخ برخی از احکام گذشته به وسیله قرآن، منافاتی با تصدیق ندارد زیرا نسخ به معنای تخصیص یا تقیید است و قرآن اصل آن احکام را تأیید می‎کند اما کارآمدی آن احکام را در مقطع خاصی برمی‎دارد.

بنابراین، مسیحیت و یهودیت ماندگاری خود را مدیون قرآن می‎باشند و قرآن است که آنها را احیا کرده است. حتی برخی از دانشمندان مسیحی و یهودی به تردید افتاده‎اند که آیا حضرت عیسی و موسی (ع) وجود داشته‎اند یا خیر اما قرآن ریزه‎کاری‎هایی را در مورد حضرت موسی (ع) بیان کرده است که این نکات حتی در کتاب‎های خود یهودیان بیان نشده است.

نکته دیگر در رابطه با عبارت «وَ لاَ تَكُونُوا أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ» است؛ خداوند در این بخش از آیه مذکور (آیه41 بقره) یهودیان را مورد خطاب قرار داده است و فرموده است که چرا خود را جزء اولین کسانی قرار می‎دهید که در مقابل قرآن ایستاده‎اند در حالی که شما اهل کتاب هستید و ادعای دین‎داری دارید. البته عبارت «أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ» بدین معناست نیست که یهودیان اولین کسانی می‎باشند که نسبت به قرآن کافر شده‎اند [اولین کسانی که نسبت به قرآن کافر شدند، مشرکین بودند] بلکه اصطلاح «أَوَّلَ كَافِرٍ» بیان‎گر شدت کفر است زیرا یهودیان قبل از نزول قرآن، ادعای ایمان می‎کردند اما بعد از بعثت و نزول قرآن نسبت به آن کافر شدند.

«والحمد لله رب العالمین»



[1]. «البقره»: 41.

[2]. «البقره»: 101.

[3]. «المائده»: 48.

[4]. «الصف»: 6.