تفسیر

بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین، وصلی الله علی سیدنا و نبینا محمد وآله الطاهرین.

دومین شب از شب‌های ماه مبارک رمضان و دومین سحر از سحرهای ماه مبارک رمضان است. سلام خداوند بر شما مردم خوب و ولایتمدار استان بوشهر. در شب گذشته پرسشی را مطرح کردیم که فلسفه وجوب روزه چیست؟ چرا خدای متعال در ماه مبارک رمضان روزه را واجب کرده است و یک سوال کلی و اساسی‌تر این‌که اساساً فلسفه تشریع واجبات چیست؟ علاوه بر مسئله روزه مسئله نماز و سایر فرائض و واجباتی که خدای متعال بر بندگانش واجب کرده چرا؟ اولاً بنده یک پاسخ کلی مطرح می‌کنم و بعد در رابطه با روزه اشاره می‌کنم. پاسخ کلی من در رابطه با مسئله فلسفه تشریع واجبات این است که خدای متعال حتماً هدف یا اهدافی را مدنظر قرار داده و در نتیجه فریضه و واجبی را بر ما لازم دانسته است و آن هدف در نهایت در جهت رسیدن بندگان به کمال است. یعنی خدای متعال اگر روزه و نماز را بر ما واجب می‌کند به این دلیل است که ما به کمال برسیم و رشد کنیم. انسان موجودی است کمال جو، موجودی که دنبال رشد و کمال و معنویت حرکت می‌کند. «يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَى رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاَقِيهِ‌»؛[1] تو ای بشر توان آن را داری که رشد کنی و به مقامات عالی نائل بشوی. این راجع به کلیت تشریع واجبات الهی است. هر کدام از این واجبات هم فلسفه خاص خودش را دارد اما آنچه به روزه برمی‌گردد یک ماه مبارک رمضان خدای متعال بر بندگان و کسانی که شرایط لازم را دارند واجب کرده که روزه بگیرند. وجوب روزه هم دارای آثار جسمی است و هم دارای آثار روحی و نکته مهمی که در رابطه با روزه وجود دارد در ذیل آیه‌ای از آیات قرآن به عنوان ارمغان مطرح شده موضوع تقواست. یعنی همان پوششی که انسان را از زشتی‌ها وپلشتی‌ها و گناه باز می‌دارد. یک دژ تسخیرناپذیر است برای انسان. انسان دنبال جایگاه و پناهگاه امنی است، انسان دنبال دژ و حصار آهنین است که او را محافظت کند، این آیه شریفه قرآن را در رابطه با روزه ملاحظه کنید، من مخصوصاً خدمت عزیزانی که امسال توفیق پیدا کرده‌اند سحرگاهان از خواب برخیزند، همراه پدر و مادر و برادران و خواهران و نیت روزه کنند، قرآن می‌فرماید: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَيْکُمُ الصِّيَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ‌)؛[2] نکته جالبی که در این آیه وجود دارد این است که خیال نکنید روزه یک تکلیفی است که تنها متوجه جامعه اسلامی و تنها متوجه مسلمانان است، نه خدای متعال بر شما روزه را واجب کرد همانگونه که بر پیشینیان شما روزه را واجب کرده است و تقوا انسان را از خیلی از جهات حفظ می‌کند. برادران و خواهران من، به این نکته توجه کنید، گاهی این پرسش برای شما هم مطرح می‌شود، فلسفه این همه قتل، جنایت، کشتار، فحشا و منکرات، ناهنجاری‌هایی که در جامعه دیده می‌شود چیست؟ چرا؟ ما در مقابل یک چرای بزرگ قرار داریم، پاسخ همه اینها این است که اگر روح تقوا در زندگی انسان‌ها وجود داشت، هر فرد از آحاد جامعه متقی و پرهیزکار بود، نه جنایتی اتفاق می‌افتاد نه تجاوز به عنفی و نه پایمال کردن حقوق مسلمانی اتفاق می‌افتاد، نه اختلاسی از بیت المال اتفاق می‌افتاد، هیچ مشکلی در جامعه ما نبود، خدای متعال به ما دستور می‌دهد روزه بگیرید، خود روزه یک تمرین و مبارزه است و در نتیجه می‌تواند شما را از همه این آفات و بلاها و گرفتاری‌ها حفظ کند. به امید آن روز که مردم ما در سایه تقوا، پاکی و در سایه دینداری و روزه‌داری بتوانند انشاءالله به جایی برسند که پیرامون خودشان احساس کنند مدینه فاضله‌ای حاکم شده است.

والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته.