.

روایت اول: عن مولانا و مقتدانا الإمام الصادق (ع): «إِذَا رَأَيْتُمُ الْعَبْدَ يَتَفَقَّدُ الذُّنُوبَ مِنَ النَّاسِ نَاسِياً لِذَنْبِهِ فَاعْلَمُوا أَنَّهُ قَدْ مُكِرَ بِه»[1]؛ هرگاه ديديد بنده‎اى به گناهان مردم پرداخته و گناه خود را فراموش كرده است، بدانيد گرفتار مكر شده است.

روایت دوم: عن مولانا و مقتدانا امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع): «مَنْ أَبْصَرَ عَيْبَ نَفْسِهِ لَمْ يَعِبْ أَحَداً»[2]؛ هر كسی عیب خودش را ببیند، از هيچ كس عيبجويى نكند.

متأسفانه امروزه یکی از مشکلاتی که در سطح جامعه و حتی در بین اهل علم شیوع پیدا کرده است، عیب‎جویی نسبت به دیگران است. برخی از افراد در برخورد با دیگران آن‎چنان گناهان و عیوب آن شخص را برجسته می‎کنند که حیثیت اجتماعی او را از بین می‎برند اما زمانی که نوبت به گناهان و عیوب خودشان می‎رسد، در اوج غفلت و بی‎توجهی از کنار آن می‎گذرند. این دسته از افراد مصداق کلام امام صادق (ع) هستند که فرموده است کسی که به تفقد در گناهان دیگران می‎پردازد، دچار مکر الهی می‎شود. این دسته از افراد به سبب عیب‎جویی از دیگران، دچار سوء ظن و بدگمانی نسبت به دیگران می‎شوند و بدون اینکه زمینه‎های ایجاد خطا و گناه را در شخص مقابل بررسی کنند، درباره او قضاوت می‎کنند لذا در روایات در مورد قُضات سفارش شده است که قاضی باید به هر دو طرف دعوا نگاه یکسان داشته باشد. در حالات بزرگان آمده است که نسبت به همه انسانها حسن ظن داشته‎اند و حتی اگر گناهی از کسی سر می‎زد سعی می‎کردند که روی گناه او سرپوش بگذارند.

اما کسانی که به بررسی عیوب و گناهان خود می‎پردازند و در صدد عیب‎جویی از دیگران نیستند در حقیقت زمینه رشد و تعالی خود را فراهم می‎کنند لذا انسان باید سعی کنید از پرداختن به عیوب دیگران خودداری کند و عیوب خود را ببیند و برطرف نماید سراغ عیب و گناه دیگران نخواهند رفت. علاوه بر این اگر افراد عیوب و نقصان‎های خود را بررسی کرده و آن را برطرف کنند، در حقیقت زمینه رشد و تعالی خود را فراهم کرده‎اند.