دبیر شورای عالی حوزههای علمیه گفتند: آیتالله مصباح یزدی دارای فکری منظم، منطقی استوار و حقیقتاً تمام مسائل و نیازهایی که در جامعه ما مطرح است با نگاه تیزبینانه بررسی کرده و به نقد و تحلیل آنها می پردازند.
حضرت آیتالله حسینی بوشهری«دامت برکاته»، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، گفتند: آیتالله مصباح یزدی از چهره های شاخص و ارزشمند حوزه علمیه قم هستند؛ انسانی متفکر، نظریهپرداز، و تکلیف محور که هم قبل از پیروزی انقلاب و هم بعد از پیروزی انقلاب در عرصه های مختلف بر اساس تکلیف عمل کرده است و شخصیتی است که دوست و دشمن بعد علمی او و جایگاه او را تحسین می کنند.
ایشان تحصیلکرده سه حوزه یزد، نجف و قم هستند و به درجه اجتهاد نائل شده اند. در یک خانواده کاملاً مذهبی رشد کردند که آن خانواده مشوق ایشان برای تحصیل علم بودند، درسهای خود را بخشی در یزد و بخشی در نجف، گرچه مدت اقامت ایشان در نجف به مدت ۶ ماه بوده است به خاطر شرایط سخت زندگی خانوادگی به قم منتقل شدند.
در قم از محضر بزرگانی مثل مرحوم حاج شیخ مرتضی حائری، حضرت امام (ره)، آیتالله بروجردی، آیتالله بهجت، علامه طباطبایی بهره برده و مراحل تحصیلی خود را در عرصه فقه و اصول و تفسیر و فلسفه و کلام گذرانده اند
آیتالله مصباح یزدی جزو شاگردان خاص علامه بودند، هم در درسهای عمومی ایشان شرکت می کردند، هم در درس های خصوصی ایشان و آنچنان به علامه نزدیک بودند که بازنگری تفسیر المیزان را علامه به ایشان سپردند.
نماینده مردم بوشهر در مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کردند: همچنین در محضر آیتالله بهجت به غیر از فقه از اخلاق این شخصیت اخلاقی و عرفانی بهره فراوان بردند، ایشان از همدورهایهای شخصی مانند آیتالله شهید بهشتی است.
آیتالله مصباح یزدی قبل از انقلاب به همراه جمعی از شخصیت هایی که بعضی از آنها امروز در میان ما هستند و بعضی در میان ما نیستند و در دوران خفقان جلسات مخفیانه تشکیل می دادند و در رابطه با بحث حکومت اسلامی مسائلی را مطرح می کردند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم یادآور شدند: ساواک نسبت به این جلسه آگاهی پیدا کرد، تعدادی از این افراد زندان رفتند، ولی آیتالله مصباح یزدی خود بهتنهایی نقش بسیار تأثیرگذاری در راه اندازی دو مجله بعثت و مجله انتقام ایفا کردند.
آیتالله مصباح یزدی، بعد از پیروزی انقلاب در مسائل فرهنگی ورود جدی پیدا کردند. شاید گام اولی که ایشان گذاشتند این بود که ایشان درسهایی را برای شاگردان خود شروع کردند، در تأسیس مدرسه حقانی نقش داشتند، در موسسه در راه حق نقش کلیدی ایفاء میکردند و شاگردانی در محضر ایشان بودند.
همچنین بنیاد فرهنگی باقرالعلوم (ع)که فارغالتحصیلان موسسه در راه حق آنجا ادامه تحصیل میدادند را تأسیس کردند و هماکنون نیز مسئولیت موسسه گرانسنگی به نام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی را دارند که تعداد زیادی از طلاب و فضلای حوزه در آنجا یا مشغول تحصیل هستند یا ازآنجا فارغالتحصیل شده اند.
آیتالله مصباح یزدی انسانی تکلیفمدار بوده و هستند، از اینرو بعد از پیروزی انقلاب احساس میکردند که از شهری به شهر دیگر روشنگری کنند، گر چه با این روشنگریهای ایشان عده ای مخالفت میکردند اما ایشان دست از مبارزاتی خود برنداشتند، همانطور که قبل از پیروزی انقلاب هم در مقابل انجمن های ایالتی و ولایتی موضع گرفتند و در مبارزات حضرت امام با امام همراهی کردند.
به هر تقدیر ایشان دارای آثار و تألیفات گرانقدری در زمینه تفسیر موضوعی قرآن، بحث خداشناسی، کیهانشناسی، راه و راهنما شناسی و مقولاتی مانند اخلاق، تاریخ از دیدگاه قرآن، حقوق و سیاست، آموزش فلسفه، شرح اسرار، شرح نهایه الحکمه، نقدی بر اصول مارکسیست، بحث ولایتفقیه و شاید دهها کتاب دیگر هستند.
تعبیری مقام معظم رهبری در رابطه با این شخصیت مطرح کردند که این تعبیر، تعبیر ماندگاری است؛ ایشان فرموده بودند که اگرچه امروز آیتالله مطهری و آیتالله بهشتی در میان ما نیستند نسل امروز ما از وجود این شخصیتها استفاده کنند اما حضور شخصیت آیتالله مصباح در حقیقت خلأ وجودی این بزرگان را پر میکند و میتوانند از محضر این شخصیت استفاده و بهره ببرند.
آیتالله حسینی بوشهری تأکید کردند: آیتالله مصباح یزدی دارای فکری منظم، منطقی استوار و حقیقتاً همانطور که عرض کردم، در تمام مسائل و نیازهایی که در جامعه ما مطرح است با نگاه تیزبینانه بررسی کرده و به نقد و تحلیل آنها می پردازند.
آیتالله مصباح یزدی همانطور که عرض کردم از شاگردان مرحوم آیتالله بهجت بودند؛ سالیانی، شاید حدود ۱۵ سال علاوه بر استفاده فقهی، استفاده اخلاقی بردند، ایشان انسانی متین، متخلق به اخلاق اسلامی هستند و کسانی که با او بنشینند احساس میکنند که تمام وجود او را متانت، وزانت و وقار فرا گرفته است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه سخنان و نصایح آیتالله مصباحی برای طلاب و فضلای حوزههای علمیه به عنوان یک درس تأثیرگذار است، تصریح کردند: طلاب و فضلای ما از سرمایه های خود و داشته های خود استفاده کنند، اینها سرمایه های معنوی و علمی حوزه هستند.
گاهی از اوقات ممکن است این افراد مورد غفلت واقع شوند، طلبه ها تلاش و پیگیری کنند با آثار اینگونه شخصیتها آشنایی پیدا کنند و طبیعتاً اگر طلاب و فضلای ما اینها را به عنوان الگوی خودشان قرار دهند میتوانند در آینده انسانهای موفقی باشند.