اخبار

حضرت آیت الله حسینی بوشهری«دامت برکاته» استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در ابتدای درس اخلاق  و تفسیر خود با بیان نکات اخلاقی فرمودند: قال رسول الله (ص): «مَا مِنْ‏ يَوْمٍ‏ يَمْضِي‏ عَنَّا إِلَّا وَ يَضْحَكُ أَرْبَعٌ عَلَى أَرْبَعٍ» قِيلَ: وَ مَا هُنَّ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «يَضْحَكُ الْأَجَلُ عَلَى الْأَمَلِ وَ الْقَضَاءُ عَلَى الْقَدَرِ وَ التَّقْدِيرُ عَلَى التَّدْبِيرِ وَ الْقَسْمُ عَلَى الْحِرْصِ»^[1].

رسول گرامی اسلام (ص) در روایت مذکور، فرموده است که هیچ روزی بر ما نمی‏گذرد مگر این که چهار چیز بر چهار چیز دیگر می‏خندند، سؤال شد که یا رسول الله (ص) آن ها کدامند، آن حضرت (ص) فرمود که مرگ به آرزو می‌خندد، قضا به قَدَر و تقدیر به تدبیر و روزیِ قسمت شده بر شخص حریص می‏خندد.

طبق روایت مذکور، چهار چیز بر چهار چیز می‏خندند؛

اول، خنده مرگ بر آرزو

انسان یک مرگ قطعی در پیش دارد که روزی سراغ او خواهد آمد و راه فراری از آن نیست. انسان در طول زندگی خود یک سلسله آرزوهایی دارد که گاهی برای آن آرزوها کلی برنامه ریزی می‏کند، لکن از این غافل است که ممکن است که هر آیینه مرگ سراغش بیاید و به آروزهایش دست نیابد. رسول اکرم (ص) در روایت مذکور، فرموده است که وقتی مرگ به آرزوهای انسان نگاه می‏کند، خنده‏اش می‏گیرد و به تعبیری، می‏گوید که این انسان که از چند لحظه بعدش خبر ندارد چرا برای آرزوهای خود برنامه‏ریزی کرده است؟ دلیل خنده مرگ این است که انسانی که زنده ماندنش به دست خودش و در اختیارش نیست چرا برای آینده‏ای که نمی‏داند، زنده خواهد بود یا نه، برنامه می‏ریزد و خود را درگیر آرزوهای طولانی می‏کند؟ پس مرگ بر این آرزوها می‏خندد. البته باید توجه شود که منظور این روایت و امثال آن، این نیست که انسان هیچ برنامه‏ای برای آینده خود نداشته باشد. در روایت آمده است: «اِعْمَلْ لِدُنْيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ أَبَداً وَ اعْمَلْ لآِخِرَتِكَ كَأَنَّكَ تَمُوتُ غَدا»[2]، یعنی انسان باید در زندگی دنیوی خود طوری زندگی کند که گویا برای همیشه می‏خواهد زندگی کند و این گونه نباشد که برای آینده خود برنامه‏ریزی نداشته باشد. امام علی (ع) فرموده است: «الْمُؤْمِنُونَ هُمُ الَّذِينَ عَرَفُوا مَا أَمَامَهُم‏»[3]؛ مومنان، کسانی هستند که آنچه پیش رویشان هست را می‏شناسند، یعنی آینده‏نگرند.

پس بین روایت مورد بحث (روایت حضرت رسول اکرم _(ص)) و برنامه‏ریزی انسان برای آینده‏اش منافاتی نیست، یعنی خندیدن مرگ بر آروزها و آمال به این معنا نیست که انسان نباید برای آینده‏اش برنامه داشته باشد، بلکه منظور از خنده مرگ به آروزها که در این روایت به آن اشاره شده است، این است که انسان نباید نسبت به مرگش بی‏تفاوت باشد و سرگرم شدن به آمال و آرزوها نباید او را از یاد مرگ غافل کند و لذا اگر انسان برای آینده خود برنامه‏ریزی می‏کند، نگاه او نگاهِ خداباورانه باشد و به جنبه‏های آخرتی نیز توجه داشته باشد، پس انسان باید هر برنامه‏ریزی که دارد در جهت رسیدن به آخرت باشد تا اگر مرگ او را مهلت نداد، به خاطر نیّت خیری که داشته است، پاداش به او تعلق بگیرد.

دوم، خنده قضا بر قدرتِ آدمی

قضای الهی به قدرت و توانمندی‏های انسان می‏خندد چون وقتی قضای الهی آمد، قدرت و توانمندی‏های انسان جایگاهی ندارد و امکانات و قدرت انسان هر مقدار هم که زیاد باشد، نمی‏تواند در مقابل قضای الهی بایستد.

سوم، خنده تقدیر بر تدبیر

برنامه‏ریزی و تدبیر انسان نمی‏تواند، مقدّراتی که خداوند برای او رَقَم می‏زند را تغییر دهد لذا تقدیر الهی به تدبیر انسان می‏خندد زیرا انسان با دوراندیشی که دارد یک سری امور را تدبیر می‏کند، لکن خداوند متعال چیز دیگری را برای او مقدر می‏کند لذا تقدیر به تدبیرِ انسان می‏خندد. جمله‏ای مشهور شده که اگر چه سند قابل اعتنایی برای آن در بین احادیث یافت نشد، اما می‎تواند مضمون صحیحی داشته باشد و آن، این است: «یابن آدم تقدیری یضحک من تدبیرک»؛ یعنی ای فرزند آدم تقدیر من به تدبیر تو می‏خندد و این، کنایه از غلبه خواست الهی بر خواست بنده است.

نقل شده است که در دوران دفاع مقدس، شخصی در کرج زندگی می‏کرد، با خود گفت که بهترین کار این است که برویم و کنار کوهی از کوه‏های اطراف کرج ساکن شویم که از بمباران و حمله هوایی در امان باشیم، گفته‏اند که بعد از اینکه ایشان کوچ کرد، هواپیمایی که برای بمباران کرج آمده بود، یکی از موشک‏های خود را در همان منطقه که آن بنده خدا اقامت کرده بود، انداخت و او از دنیا رفت.

چهارم، خنده قَسم بر حرص

روزیِ انسان به دست خداوند متعال است و خداوند متعال برای هر کسی، رزق و روزیِ مشخصی را تعیین کرده است و انسان، هرچه قدر هم که حریص باشد، به بیش از روزی‏ای که برای او مشخص شده است، دست نخواهد یافت. در روایات زیادی وارد شده است که آن روزی‏ای که برای انسان مقدر شده است به او می‏رسد و نیازی نیست که برای بیشتر از آن حرص بخورد.

دیدگاه‌ها   

#5 علی بحری 1401-04-26 07:47

سلام ودرودخدا بر سید عزیز بوشهریمان حفظه الله.

نقل قول کردن

#4 سید حسین عقیلی نسب 1401-04-21 13:51

سلام علیکم در زمانه ای زندگی مبکنبم که تقوایمان با یک تق وا می شود همه هم بخاطر فقر و نداری هست مردم نظام را وست دارن اما میخواهند عدالت اجزا شود

نقل قول کردن

#3 سید رشید میرهاشمی 1401-04-16 08:11

آیت الله ناصری در بستر بیماری هستند شما را به خدا مواظب آیت الله حسینی بوشهری باشید این کرونا که دوباره شدت گرفته سلاحی ساکت برای از بین بردن وزنه های نظام است

نقل قول کردن

#2 محمدکلانتری 1401-04-14 16:20

سلام علیکم از دست اندرکاران این پیج تشکر میکنم مطلب بسیار خوبی بود کپی کردم و نشر میدهم صدقه جاریه باشد برایم

نقل قول کردن

#1 صفوی 1401-04-13 14:46

فوق العاده زیبا بود

نقل قول کردن

بازآوری فهرست دیدگاه‌ها
خوراک‌خوان (آراس‌اس) دیدگاه‌های این محتوا

نوشتن دیدگاه