.

روایت اول: قال مولینا الإمام علی بن موسی الرضا (ع): «لَا تَدَعُوا الْعَمَلَ الصَّالِحَ وَ الِاجْتِهَادَ فِي‏ الْعِبَادَةِ اتِّكَالًا عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ (ص)‏ وَ لَا تَدَعُوا حُبَّ آلِ مُحَمَّدٍ (ص) وَ التَّسْلِيمَ لِأَمْرِهِمْ اتِّكَالًا عَلَى الْعِبَادَةِ، فَإِنَّهُ لَايُقْبَلُ أَحَدُهُمَا دُونَ»[1].

امام رضا (ع) در روایت مذکور، فرموده است که عمل صالح و کوشش در عبادت را با تکیه بر حب آل محمد (ص) رها نکنید و حب آل محمد (ص) و تسلیم به خاطر امر آنها را با تکیه بر عبادت رها نکنید، پس همانا یکی از این دو بدون دیگری قبول نمی‏شود.  

گاهی عده‏ای راه افراط را طی می‏کنند و عده‏ای راه تفریط را طی می‏کنند که آنچه مهم است عبادت است و می‏گویند که انسان باید نمازش را بخواند، روزه‏اش را بگیرد و فرائض را انجام بدهد و اگر هم با اهل بیت (ع) کاری نداشت، مشکلی ندارد. عده‏ای دیگر بر عکس این گروه، معتقدند که اگر فرائض را ترک کردی و نماز نخواندی و روزه نگرفتی، ولی محبت را داشته باشی کفایت می‏کند و تمام مشکلات را حل می‏کند. بنابراین، گروه اول، دچار تفریط شده‏اند و از اهل بیت کناره گرفته‏اند و گروه دوم دچار افراط شده‏اند و فقط به محبت اهل بیت (ع) دلخوش کرده‏اند و فرائض را رها کرده‏اند و هر دو گروه دچار خسران و ضرر و زیانند، در حالی که بر اساس سخن گهربار امام رضا (ع) انسان مؤمن، این گونه نمی‏اندیشد و عمل نمی‏کند، بلکه هم عبادات و فرائض را انجام می‏دهد و هم محبت اهل بیت (ع) را به سینه دارد و به هیچ‏یک از این دو به تنهایی اکتفا نمی‏کند زیرا هر یک از این دو به تنهایی و بدون دیگری پذیرفته نمی‏شود. اینکه انسان غرق در گناه باشد و به محبت اهل بیت (ع) تکیه کند و گمان کند که محبّت اهل بیت (ع) برای نجات او کفایت می‏کند، درست نیست، بلکه انسان در کنار محبت اهل بیت (ع) باید از گناه و معصیت دوری کند و فرائضی که بر عهده اوست را انجام بدهد تا مایه نجات او فراهم آید.

روایت دوم: قال رسول الله (ص): «أَقْرَبُكُمْ‏ مِنِّي‏ غَداً فِي‏ الْمَوْقِفِ‏ أَصْدَقُكُمْ لِلْحَدِيثِ وَ آدَاكُمْ لِلْأَمَانَةِ وَ أَوْفَاكُمْ بِالْعَهْدِ وَ أَحْسَنُكُمْ خُلُقاً وَ أَقْرَبُكُمْ مِنَ النَّاس»‏[2].

نزدیک‏ترین شما به من در روز قیامت؛ راستگوترین شما در سخن گفتن، امانت‏دارترین شما در ادای امانت، وفادارترین شما در عهد، نیکوترین شما از حیث اخلاق و نزدیکترین شما به مردم است.

نکته جالبی که در روایت مذکور، وجود دارد این است که پیامبر (ص) ارتباط با مردم و نزدیک بودن با مردم را ملاکی از ملاک‏هایی که مردم دوست دارند که فردای قیامت در کنار رسول گرامی اسلام (ص) باشند، قرار داده است. پیامبر (ص) فرموده است که کسانی می‏توانند فردای قیامت کنار من باشند که راستگو، امانت‏دار، وفا کننده به عهد، خوش اخلاق و مردم‏دار باشند.

حُسن خلق به خندیدن تنها نیست، بلکه حسن خلق عنوانی برای همه فضائل اخلاقی است که راستگویی، ادای امانت، وفای به عهد و غیره را نیز شامل می‏شود.