.

شخصی خدمت امام صادق (ع) رسید و عرض کرد که من را موعظه کنید تا بهره‏مند شوم، آن حضرت (ع) در پاسخ فرمود: «أَعِدَّ جَهَازَكَ وَ أَكْثِرْ مِنْ زَادِكَ لِطُولِ سَفَرِكَ وَ كُنْ وَصِيَّ نَفْسِكَ وَ لَا تَكُنْ تَأْمَنُ غَيْرَ أَنْ يَبْعَثَ بِحَسَنَاتِكَ إِلَى قَبْرِكَ فَإِنَّهُ لَنْ يَبْعَثَهَا أَحَدٌ مِنْ وُلْدِكَ إِلَيْكَ فَمَا أَبْيَنَ‏ الْحَقَ‏ لِذِي‏ عَيْنَيْنِ‏ أَنَّ الرَّحِيلَ أَحَدُ الْيَوْمَيْنِ تَزَوَّدُوا مِنْ صَالِحِ الْأَعْمَالِ وَ تَصَدَّقُوا مِنْ خَالِصِ الْأَمْوَالِ فَقَدْ دَنَا الرِّحْلَةَ وَ الزَّوَالَ».^[1]

امام صادق (ع) در روایت مذکور، فرموده است که خود را آماده كن و خرجي راه را زياد بردار، چون سفر طولاني است و خود وصيّ خود باش و اطمينان به غير خود نداشته باش كه براي تو خيراتي بعد از تو به سوي قبر تو بفرستد چون كه كسي از فرزندان تو چيزي براي تو نخواهد فرستاد. پس چه ظاهر است حق براي آن كس كه داراي دو چشم است كه كوچ كردن امروز يا فردا است. توشه برداريد از اعمال نيكو و صدقه و انفاق كنيد از مال‏هاي خالص خودتان كه كوچ كردن و بيرون رفتن از اين عالم دنيا نزديك است.

انسان برای مسافرتی که در عالم دنیا می‏خواهد انجام بدهد، مقدمات آن سفر را آماده می‏کند. سفر آخرت، سفری طولانی است و طبیعتاً در این دنیا به تناسب عمری که برای انسان مقدر شده است باید هر روز آمادگی او برای سفر آخرت بیشتر باشد. انسان برای سفر آخرتش باید توشه زیاد بردارد و به کم قانع نباشد چون سفر آخرت، طولانی است و زاد و توشه زیادی می‏طلبد.

امام صادق (ع) در ادامه فرموده است که خودت وصی خودت باش و مادامی که کارهای نیک برای خود از پیش نفرستاده‏ای احساس امنیت نکن و خودت وصی خودت باش و پیش بینی‏های لازم را برای بعد از خودت داشته باش مگر اینکه خاطر جمع باشی که آنچه را لازم بوده است از قبل فرستاده‏ای زیرا کارهای نیک را احدی از فرزندانت برای تو نخواهد فرستاد، بنابراین انسان نباید دل‏خوش کند به اینکه فرزندانش بعد از مرگش برای او کار نیک انجام خواهند داد لذا نباید به انتظار فرزندانش بنشیند، بلکه باید خودش دست به کار شود و تا زمانی که در دنیا است کار نیک انجام بدهد و برای بعد از خودش نیز پیش‏بینی لازم را داشته باشد و افراد را برای انجام کارهای نیک مسؤول قرار دهد زیرا بعد از اینکه انسان از دنیا رفت، مدتی نمی‏گذرد که به فراموشی سپرده می‏شود و همه سرگرم زندگی روزمره خود می‏شوند و او را به فراموشی می‏سپارند- البته فراموشیِ غم از دست دادن نزدیکان از نعمت‏های بزرگ الهی محسوب می‏شود چرا که اگر انسان غم از دست دادن عزیزش را فراموش نکند، زندگی او مختل می‏شود- بنابراین، کارهای نیک را کسی از فرزندان تو برای تو نمی‏فرستد لذا خودت باید برای عالم آخرت توشه‏ای از پیش بفرستی.

امام صادق (ع) در ادامه فرموده است که کوچ کردن و رفتن از عالم دنیا در یکی از این دو روز است [، یعنی در همین روزها است] و زمان آن مشخص نیست لذا باید همیشه آماده رفتن باشی در نتیجه، انسان باید حقوقی که بر ذمه او است را ادا کند تا در حالی که حقی بر گردنش است از دنیا نرود چرا که زمانی که اجل انسان فرا برسد لحظه‏ای تأخیر نخواهد افتاد و مهلتی برای جبران نخواهد داشت: «وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لاَ يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَ لاَ يَسْتَقْدِمُونَ»[2].

امام صادق (ع) در پایان فرموده است که از کارهای نیک و عمل خیر برای آخرت توشه بردارید و از اموال پاک خود صدقه بدهید، همانا کوچ کردن و رفتن به عالم آخرت و زوال زندگی نزدیک است. کار خیر مصادیق زیادی دارد که تهجّد و شب‏زنده‏داری، راز و نیاز با خداوند متعال، کمک به مستمندان و امثال آن از مصادیق کار خیرند.

انسان باید از اموال پاکی که دارد صدقه بدهد و مثل آن شخص نباشد که دزدی می‏کرد و صدقه نیز می‏داد، به او گفتند که صدقه دادن با دزدی کردن، نمی‏سازد، در پاسخ گفت که من وقتی دزدی می‏کنم یک گناه برای من ثبت می‏شود و وقتی صدقه می‏دهم ده ثواب به من داده می‏شود، یک ثواب در مقابل آن یک سیئه و گناهی که از من سر زده است و نُه ثواب دیگر برایم باقی می‏ماند.

کوچ کردن و رفتن به عالم آخرت نزدیک است و انسان باید خودش را آماده کند، هیچ کس نباید تصور کند که فرصت زیادی برای زندگی دارد لذا نباید دنبال آرزوهای طولانی باشد، کما اینکه در روایات نیز از آمال و آرزوهای طولانی نهی شده است. امام علی (ع) فرموده است: «وَ إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَيْكُمُ اثْنَتَانِ؛ اتِّبَاعُ‏ الْهَوَى وَ طُولُ‏ الْأَمَل»‏^[3]؛ مخوف‏ترین چیزی که بر شما می‏ترسم دو چیزند که عبارت از پیروی از هوای نفس و آرزوهای طولانی می‏باشند.