تفسیر

تفسیر آیه 85: «ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاَءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَ تُخْرِجُونَ فَرِيقاً مِنْكُمْ مِنْ دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ وَ إِنْ يَأْتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَ تَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذلِكَ مِنْكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَ مَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»[1]؛ اما اين شما هستيد كه يكديگر را مى‌كشيد و جمعى از خودتان را از سرزمينشان بيرون مى‌كنيد و در اين گناه و تجاوز به يكديگر كمك مى‌نماييد؛ (و اينها همه نقض پيمانى است كه با خدا بسته‌ايد) در حالى كه اگر بعضى از آنها به صورت اسيران نزد شما آيند، فديه مى‌دهيد و آنان را آزاد مى‌سازيد! با اينكه بيرون ساختن آنان بر شما حرام بود. آيا به بعضى از دستورات كتاب آسمانى ايمان مى‌آوريد و به بعضى كافر مى‌شويد؟! براى كسى از شما كه اين عمل (تبعيض در ميان احكام و قوانين الهى) را انجام دهد، جز رسوايى در اين جهان، چيزى نخواهد بود و روز رستاخيز به شديدترين عذاب‏ها گرفتار مى‌شوند و خداوند از آنچه انجام مى‌دهيد غافل نيست.

در آیات گذشته، خداوند متعال پیمان‏های مستحکمی را با بنی‏اسرائیل در میان نهاد، اما در آیه مذکور، خداوند متعال به پیمان‏شکنی بنی‏اسرائیل اشاره کرده است و فرموده است که شما بر خلاف پیمانی که بسته بودید، به قتل و غارت یکدیگر پرداختید و یکدیگر را از سرزمین خود بیرون کردید.

در ادامه، خداوند متعال به بنی‏اسرائیل و تمام پیروان ادیان الهی هشدار جدی می‏دهد که نباید نگاهشان به آموزه‏های وحیانی، گزینشی و سلیقه‏ای باشد و هر چه را با مذاقشان سازگار باشد قبول داشته باشند و آنچه را که به مذاقشان خوش نیاید، قبول نداشته باشند چون نتیجه این کار جز خواری و ذلّت در دنیا و عذاب در آخرت نیست.

بسیاری از مفسّران نقل کرده‏اند که طایفه بنی قریظه و بنی نضیر از طوایف یهود بودند. اینها دو برادر بودند و از هر کدام یک طایفه به وجود آمد، همانند اوس و خزرج که دو برادر بودند. اینها با هم قرابت نزدیکی داشتند و از یک دودمان بودند، لکن به خاطر منافع دنیوی با یکدیگر به مخالفت برخاستند و بنی نضیر به طایفه خزرج که از مشرکان مدینه بودند، پیوست و بنی قریظه به طایفه اوس پیوست و در جنگ‏هایی که میان این دو طایفه رخ می‏داد، هر یکی از اینها طایفه هم‏پیمان خود را کمک می‏کرد. زمانی که آتش جنگ فرو می‏نشت، همه یهود جمع می‏شدند و دست به دست هم می‏دادند تا از طریق پرداختن فدیه، اسیران خود را آزاد کنند و این کارشان به استنادِ حکم و قانون تورات بود و می‏گفتند که تورات دستور داده است که فدیه بدهید و اسیران خود را آزاد کنید.

سؤال این است که چگونه شما در اردوگاه دشمن و مشرکین داخل شده‏اید و بر خلاف دستور تورات عمل کرده‏اید و اکنون که می‏خواهید اسیران خود را آزاد کنید به تورات استناد می‏کنید و می‏گویید که طبق دستور تورات عمل می‏کنید؛ در حالی که اگر می‏خواهید به تورات عمل کنید باید در همه موارد بر اساس آموزه‏های تورات عمل کنید، نه اینکه در آنچه با سلیقه شما سازگار نیست، بر خلاف دستور تورات عمل کنید و در آنچه که با سیلقه شما سازگار باشد بر اساس تورات عمل کنید.

«الحمد لله رب العالمین»