تفسیر

تفسیر آیه96: «وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى حَيَاةٍ وَ مِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَنْ يُعَمَّرَ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ»[1]؛ و آنها را حريص‌ترين مردم- حتى حريص‏تر از مشركان- بر زندگى (اين دنيا و اندوختن ثروت) خواهى يافت؛ (تا آنجا) كه هر يك از آنها آرزو دارد هزار سال عمر به او داده شود! در حالى كه اين عمر طولانى، او را از كيفر (الهى) باز نخواهد داشت و خداوند به اعمال آنها بيناست.

خداوند متعال در آیه مذکور، به نبی مکرم اسلام (ص) فرموده است که از رفتار و عملکرد یهودیان به کذب مدعای آنها [، مبنی بر اینکه سرای آخرت مخصوص ماست]، پی خواهی برد چون یهودیان نه تنها برای رفتن به سرای باقی مرگ را آرزو نمی‏کنند، بلکه حریص‏ترین مردم نسبت به زندگی دنیا و اندوختن ثروت در دنیا می‏باشند و حرص آنان نسبت به دنیا از مشرکان بیشتر است [با اینکه مشرکان نه خدا را قبول دارند و نه آخرت را قبول دارند، ولی یهودیان به ظاهر ادعا می‏کنند که خدا را قبول دارند]. اما انسان‏های موحِّد تمام زندگی را حیات دنیوی نمی‏دانند و آخرت را زندگی حقیقی می‏دانند. امام المتّقین علی (ع) فرموده است: «أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ الدُّنْيَا دَارُ فَنَاءٍ وَ الْآخِرَةُ دَارُ بَقَاءٍ فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّكُمْ لِمَقَرِّكُم»‏^[2]؛ اى مردم! بدانيد كه دنيا سراى نيستى است و آخرت، سراى ماندگارى است پس، از گذرگاه خود، براى اقامت‏گاه‏تان توشه برگيريد.

بنابراین، انسان نباید به دنیا وابسته شود، بلکه باید دنیا را سکّوی پرتاب برای رسیدن به کمال قرار بدهد. امام صادق (ع) فرموده است: «لِيَكُنْ طَلَبُكَ لِلْمَعِيشَةِ فَوْقَ كَسْبِ الْمُضَيِّعِ وَ دُونَ طَلَبِ الْحَرِيصِ الرَّاضِي بِدُنْيَاهُ الْمُطْمَئِنِّ إِلَيْهَا وَ لَكِنْ أَنْزِلْ نَفْسَكَ مِنْ ذَلِكَ بِمَنْزِلَةِ الْمُنْصِفِ الْمُتَعَفِّفِ تَرْفَعُ نَفْسَكَ عَنْ مَنْزِلَةِ الْوَاهِنِ الضَّعِيفِ وَ تَكْتَسِبُ مَا لَا بُدَّ مِنْهُ إِنَّ الَّذِينَ أُعْطُوا الْمَالَ ثُمَّ لَمْ يَشْكُرُوا لَا مَالَ لَهُمْ»[3]؛ دنبال معیشت رفتنت بیش از کسب و کار کسی باشد که فروگذار کرده و کمتر از تقلّای حریصی باشد که به دنیا رضایت داده و بدان دلخوش داشته است، بلکه از موضع انصاف و خویشتن‌داری وارد شو [، یعنی میانه‏رو باش؛ نه فرصت‏ها را از دست بده و نه نسبت به دنیا حریص باش و] خود را از جایگاه شخصِ پست و ضعیف برتر بدان و آن مقداری که ضرورت دارد به کسب و کار مشغول شو؛ همانا کسانی که مالی به آنها داده می‌شود اما شکرش را به جا نمی‌آورند، مالی برایشان نخواهد بود.

بنابراین، انسان باید در زندگی دنیوی خود، میانه‏رو باشد؛ نه آن قدر وابسته و دلبسته دنیا باشد که برچسب حریص به او زده شود و نه آن قدر بی‏خیال و بی‏برنامه باشد که گفته شود فلانی عمرش را به بطالت می‏گذراند، بلکه باید در عین حالی که برای زندگی خود تلاش می‏کند و به دنبال کسب روزی حلال است، همه همّ و غمش دنیا نباشد.

امام حسین (ع) فرموده است: «أنَّ خَیرَ المالِ مَا وَقَى العِرضَ»[4]؛ بهترين مال آن است كه آبرو را حفظ کند.  

«الحمد لله رب العالمین»