- توصیه های اخلاقی
- بازدید: 487
تذکر اخلاقی: رفع عذاب به خاطر حیوانات، شیرخوارهگان و سالمندان 1400/12/04
قال مولینا و مقتدینا الإمام الرضا (ع): «إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ مُنَادِياً يُنَادِي مَهْلًا مَهْلًا عِبَادَ اللَّهِ عَنْ مَعَاصِي اللَّهِ فَلَوْ لَا بَهَائِمُ رُتَّعٌ وَ صِبْيَةٌ رُضَّعٌ وَ شُيُوخٌ رُكَّعٌ لَصُبَّ عَلَيْكُمُ الْعَذَابُ صَبّاً تُرَضُّونَ بِهِ رَضّاً»[1].
حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در روایت مذکور، فرموده است که در هر روز و شب از جانب خداوند عزّ و جلّ، منادیاى ندا مىدهد که اى بندگان خدا! از نافرمانى خدا باز ايستيد، باز ايستيد زيرا اگر به خاطر حيواناتِ چرنده و كودكان شيرخواره و سالخوردهگانِ خميده پشت نبود، چنان عذابى بر سر شما ريخته مى شد كه خرد و خمير مىشديد.
منشأ عذابهایی که بر انسان نازل میشوند چیست؟
گفته شده است که نزول عذاب، گاهی امتحان از جانب خداوند متعال میباشد و گاهی نتیجه عملی است که از انسان سر میزند. خداوند متعال فرموده است: «وَ مَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ...»[2]؛ هر مصيبتى به شما برسد به خاطر اعمالى است كه انجام دادهايد. بنابراین، گاهی حوادثی مثل سیل، زلزله و امثال آن به خاطر گناهانی است که از انسان صادر میشود و آن گناهان باعث میشود که خداوند متعال کیفر و عذاب آن گناهان را در همین دنیا در قالب سیل، زلزله و ... قرار دهد.
کفار نیز که اصلاً خداوند متعال را قبول ندارند از بلا و مصیبت در امان نیستند و اینگونه نیست که هیچ مشکلی برای آنها پیش نیاید و برای برخی ایجاد سؤال شود که چرا کفّار عذاب نمیشوند و بلا و مصیبت بر آنان نازل نمیشود، کما اینکه بسیار مشاهده شده است که در بلاد کفر نیز سیل، زلزله، رانش زمین، سونامی، طوفان و... رخ داده است و جان عده زیادی را گرفته است و خانه و زندگی آنان را ویران کرده است.
البته بعضی از افراد از بروز سیل، زلزله و امثال آن، به قهر طبیعت تعبیر میکنند، در حالی که این تعبیر، صحیح نیست زیرا تعبیر به قهر طبیعت در رابطه با این حوادث، به معنای نادیده گرفتن تاثیر اعمال انسان در نزول بلا و مصیبت است. انسانهای با ایمان نیز ممکن است که به بلا و مصیبت دچار شوند، لکن نزول بلا بر آنان از باب امتحان و آزمایش است تا ساخته و پرداخته شوند و بتوانند در مقابل بحرانهای عظیم مقاومت کنند. بنابراین، بسیاری از حوادثِ ناگواری که برای انسان پیش میآید ناشی از اعمالی است که از او صادر شده است.
امام رضا (ع) در روایت مذکور، فرموده است که بعضی از چیزها بازدارندگی دارند و باعث میشوند که غضب الهی شامل حال انسان نشود. آن حضرت (ع) فرموده است که حیواناتی که مشغول چریدن میباشند، بچههای شیرخواره و همچنین سالمندانِ پیر از مواردی میباشند که خداوند متعال به آنان رحم میکند و در سایه رحم به آنها، عذاب از سایر انسان برداشته میشود و اگر آنان در بین مردم نبودند، چه بسا عذاب و غضب الهی نازل میشد و گناهکاران را گرفتار میکرد، کما اینکه در سرنوشت امتهای انبیاء پیشین آمده است که گاهی خداوند متعال آنان را به بلاهای عظیمی، مثل تبدیل شدن به میمون، تبدیل شدن به سنگ و امثال آن دچار میکرد تا قاهریت خود را به آنان نشان بدهد.
بنابراین، انسان باید بداند که او بیشتر از یک عبد و بنده نیست و عبد باید جایگاه خودش را بداند و از دستورات و فرامین الهی تمرّد نکند چرا که اگر انسان، ناسپاسی کند و معصیت الهی را مرتکب شود باید منتظر عذاب الهی باشد.
[1]. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ج15، کتاب الجهاد، ابواب جهاد النفس و ما ینباسبه، باب41، ص307،ح6.
[2]. «الشوری»:30.